Sở Giao dịch Chứng khoán Thượng Hải (SSE) cho phép các công ty tên lửa thương mại phát triển công nghệ tái sử dụng tiếp cận vốn từ nhà đầu tư đại chúng ngay cả khi sản phẩm vẫn đang trong giai đoạn phát triển.
Quy định mới được xem là bước nới lỏng quan trọng nhằm đẩy nhanh năng lực phóng tái sử dụng của Trung Quốc, trong bối cảnh cuộc đua vệ tinh quỹ đạo thấp và cạnh tranh chiến lược trên không gian đang gia tăng.
- SSE cho phép công ty tên lửa tái sử dụng lên sàn STAR mà không bị ràng buộc bởi yêu cầu lợi nhuận và doanh thu tối thiểu.
- Tiêu chí cốt lõi thay thế là phải có ít nhất một lần phóng quỹ đạo thành công bằng công nghệ tái sử dụng.
- Trung Quốc thúc đẩy các chùm vệ tinh lớn như Guowang và Qianfan để cạnh tranh Starlink, đồng thời coi vị thế dẫn đầu của SpaceX là rủi ro an ninh.
STAR Market mở cửa cho công ty tên lửa tái sử dụng huy động vốn khi còn đang phát triển
STAR Market tại Thượng Hải cho phép các doanh nghiệp phát triển tên lửa tái sử dụng niêm yết mà không cần đáp ứng các ngưỡng truyền thống về lợi nhuận và doanh thu, giúp họ huy động vốn công khai sớm hơn để tăng tốc R&D và mở rộng quy mô.
Sở Giao dịch Chứng khoán Thượng Hải công bố rằng các doanh nghiệp nghiên cứu, phát triển tên lửa tái sử dụng có thể “vượt” một số yêu cầu tài chính phổ biến khi niêm yết trên STAR Market, thị trường tập trung vào công nghệ. Trọng tâm của thay đổi là giảm rào cản gia nhập thị trường vốn cho các dự án đòi hỏi vốn đầu tư lớn trước khi có dòng tiền ổn định.
Thay vì phải chứng minh khả năng sinh lời hoặc đạt mức doanh thu tối thiểu, các doanh nghiệp sẽ cần đưa ra bằng chứng kỹ thuật: đã đạt ít nhất một lần phóng lên quỹ đạo thành công sử dụng công nghệ tên lửa tái sử dụng. Tiêu chí này chuyển trọng tâm thẩm định từ thành tích tài chính ngắn hạn sang năng lực công nghệ và mức độ trưởng thành của sản phẩm.
Tiêu chí “phóng quỹ đạo thành công” trở thành điều kiện then chốt
Quy định mới yêu cầu doanh nghiệp phải chứng minh tối thiểu một lần phóng quỹ đạo thành công bằng công nghệ tái sử dụng, thay thế cho các tiêu chuẩn lợi nhuận và doanh thu khi niêm yết trên STAR Market.
Cách tiếp cận này phù hợp với đặc thù ngành phóng vũ trụ, nơi chi phí thử nghiệm, hạ tầng và chuỗi cung ứng thường rất lớn, còn doanh thu phụ thuộc vào lịch phóng và hợp đồng dài hạn. Khi lấy một mốc kỹ thuật có thể kiểm chứng làm tiêu chuẩn, nhà quản lý kỳ vọng lọc bớt dự án “ý tưởng” chưa chứng minh được khả năng vận hành.
Trong thực tế, “phóng quỹ đạo thành công” là cột mốc quan trọng vì phản ánh năng lực tích hợp hệ thống, độ tin cậy động cơ, điều khiển bay và quy trình khai thác. Tuy nhiên, tiêu chí này không đồng nghĩa đã hoàn thiện khả năng thu hồi tầng đẩy, vốn là bước quyết định để đạt tính tái sử dụng đầy đủ và giảm chi phí phóng theo thời gian.
Mỹ đang dẫn đầu tên lửa tái sử dụng với Falcon 9 của SpaceX
Hiện tại, Mỹ chiếm ưu thế trong mảng tên lửa tái sử dụng, khi Falcon 9 của SpaceX là hệ thống tái sử dụng duy nhất hoạt động thường xuyên và liên tục đưa vệ tinh lên quỹ đạo.
Bối cảnh cạnh tranh này tạo áp lực lên các chương trình phóng thương mại của Trung Quốc, đặc biệt khi nhu cầu phóng vệ tinh quỹ đạo thấp tăng nhanh. Việc đối thủ đã vận hành định kỳ giúp họ tích lũy dữ liệu bay, tối ưu quy trình và giảm chi phí theo quy mô, từ đó tạo vòng lặp lợi thế mà các bên đi sau khó bắt kịp nếu thiếu vốn và nhịp thử nghiệm cao.
LandSpace thử nghiệm Zhuque-3: lên quỹ đạo thành công nhưng chưa thu hồi tầng một
LandSpace đã thực hiện thử nghiệm đầy đủ đầu tiên của Trung Quốc với mẫu Zhuque-3 và đưa vệ tinh lên quỹ đạo bằng công nghệ tái sử dụng, nhưng nhiệm vụ chưa hoàn tất bước quan trọng là thu hồi tầng đẩy thứ nhất.
Kết quả “được một nửa” vừa cho thấy năng lực phóng đang tiến bộ, vừa nhấn mạnh khoảng cách ở khâu thu hồi, yếu tố quyết định để giảm giá thành và tăng tần suất phóng. Với tham vọng thương mại và các ưu tiên an ninh, việc chưa đạt thu hồi hoàn chỉnh đồng nghĩa tiến độ cạnh tranh vẫn chịu rủi ro nếu không có nguồn lực lớn để lặp lại thử nghiệm và cải tiến nhanh.
Tham vọng chùm vệ tinh quỹ đạo thấp khiến Trung Quốc cần năng lực phóng rẻ và nhanh
Trung Quốc đặt mục tiêu triển khai hàng chục nghìn vệ tinh quỹ đạo thấp trong vài thập kỷ tới và coi vị thế áp đảo của SpaceX là mối quan ngại an ninh, nên việc thúc đẩy tên lửa tái sử dụng được xem là hạ tầng chiến lược.
Trung Quốc đang triển khai hai chùm vệ tinh lớn, gồm mạng Guowang do China Satellite Network Group (doanh nghiệp nhà nước) quản lý, với kế hoạch triển khai tối đa 13.000 vệ tinh. Tính đến tháng 11/2025, mạng này đã phóng hơn 100 vệ tinh.
Song song, chòm Qianfan được chính quyền thành phố Thượng Hải hậu thuẫn đặt mục tiêu khoảng 15.000 vệ tinh vào năm 2030 và đã phóng khoảng 90 vệ tinh. Trong khi đó, Starlink hiện có 6.800 vệ tinh đang hoạt động. Quy mô vệ tinh lớn kéo theo nhu cầu phóng dày đặc, vì vậy giảm chi phí và tăng tần suất phóng bằng tái sử dụng trở thành yếu tố then chốt.
Nới quy định IPO được xem là cần thiết để các công ty Trung Quốc cạnh tranh với SpaceX
LandSpace cho biết họ cần tiếp cận thị trường vốn Trung Quốc để duy trì khả năng cạnh tranh với SpaceX, và việc gỡ rào cản lợi nhuận/doanh thu giúp các công ty tên lửa huy động tiền ngay khi còn ở giai đoạn phát triển.
Mô hình của ngành phóng tương tự nhiều lĩnh vực công nghệ cao khác: cần vốn khởi đầu rất lớn trước khi tạo lợi nhuận. Bằng cách giảm điều kiện tài chính truyền thống, STAR Market mở lối cho việc gọi vốn đại chúng, chuyển một phần gánh nặng vốn từ nguồn tư nhân/nhà nước sang nhà đầu tư công chúng, nhưng vẫn buộc doanh nghiệp đạt một cột mốc kỹ thuật tối thiểu.
LandSpace nhận 900 triệu nhân dân tệ (123 triệu USD) từ Quỹ Chuyển đổi và Nâng cấp Sản xuất Quốc gia của Trung Quốc vào tháng 12/2024. Doanh nghiệp đã nộp hồ sơ sơ bộ cho cơ quan quản lý Trung Quốc vào cuối tháng 7 và có thể tiến hành IPO vào đầu năm 2026.
SSE trước đó đã điều chỉnh quy định vào tháng 6 để tạo điều kiện cho các công ty đổi mới chưa có lợi nhuận niêm yết trên STAR Market. Hướng dẫn mới cũng ưu tiên các doanh nghiệp đảm nhiệm “nhiệm vụ quốc gia” hoặc tham gia các dự án không gian lớn do nhà nước dẫn dắt.
Cuộc đua thiết kế tên lửa tái sử dụng tại Trung Quốc có thể tăng tốc nhờ vốn đại chúng
Khi kênh huy động vốn rộng hơn, không chỉ LandSpace mà cả doanh nghiệp nhà nước và tư nhân tại Trung Quốc có thể đẩy nhanh thử nghiệm, mở rộng sản xuất và tăng tần suất phóng để theo kịp chuẩn vận hành tái sử dụng.
LandSpace cho biết họ dự định thử nghiệm thu hồi tên lửa hoàn chỉnh vào giữa năm 2026, trong lần phóng thứ hai của hệ thống Zhuque-3. Nếu các chương trình khác cũng tăng nhịp phát triển nhờ tiếp cận vốn, thị trường có thể chứng kiến nhiều đợt thử nghiệm song song, rút ngắn vòng lặp thiết kế-thử nghiệm-sửa lỗi, và nhanh chóng xác định các cấu hình khả thi cho khai thác thương mại.
Những câu hỏi thường gặp
Quy định mới của Sở Giao dịch Chứng khoán Thượng Hải thay đổi điều gì?
Các công ty phát triển tên lửa tái sử dụng có thể niêm yết trên STAR Market mà không cần đáp ứng các yêu cầu truyền thống như ngưỡng lợi nhuận hoặc doanh thu tối thiểu, miễn là đạt tiêu chí kỹ thuật theo quy định.
Điều kiện quan trọng nhất để công ty tên lửa tái sử dụng được niêm yết là gì?
Doanh nghiệp phải chứng minh đã thực hiện ít nhất một lần phóng lên quỹ đạo thành công bằng công nghệ tên lửa tái sử dụng.
Vì sao Trung Quốc thúc đẩy mạnh tên lửa tái sử dụng và chùm vệ tinh quỹ đạo thấp?
Trung Quốc muốn triển khai hàng chục nghìn vệ tinh quỹ đạo thấp, xây dựng các mạng như Guowang và Qianfan để cạnh tranh với Starlink, đồng thời coi sự thống trị của SpaceX là vấn đề liên quan đến an ninh quốc gia.