Ash Liew, nhà sáng lập Momento Research, cho biết phần lớn token ra mắt năm nay giảm dưới mức định giá tại thời điểm TGE, cho thấy việc “mua sớm” ở TGE không còn là lợi thế như trước.
Dữ liệu theo dõi 118 token generation events (TGE) phản ánh bức tranh khắc nghiệt cho nhà đầu tư retail: đa số token mất giá mạnh sau niêm yết, trong khi lợi thế giá mua thường nghiêng về nhóm nội bộ và các vòng gọi vốn sớm.
- 84,7% token trong mẫu theo dõi giảm dưới định giá tại thời điểm TGE; mức giảm trung vị là 71%.
- Chênh lệch định giá giữa VC và retail khiến token dễ bị “định giá quá cao” khi mở bán công khai.
- Điều kiện thị trường, các đợt điều chỉnh mạnh và nguồn cung token mới dày đặc làm suy yếu dòng tiền và động lực giá.
84,7% token theo dõi giảm dưới định giá tại thời điểm TGE
Dữ liệu của Momento Research cho thấy 100/118 token (84,7%) đang giao dịch dưới mức định giá khi TGE, với mức giảm trung vị 71% so với giá ra mắt.
Ash Liew, nhà sáng lập Momento Research, cho biết nền tảng của ông đã theo dõi 118 sự kiện phát hành token trong năm nay và ghi nhận 100 token giảm dưới mức định giá tại thời điểm ra mắt. Nhìn theo tỷ lệ, điều này tương đương khoảng 4/5 dự án phát hành không giữ được mức định giá mở bán.
Trong mẫu dữ liệu này, chỉ 18 token (khoảng 15%) vẫn “trên mặt nước”, tức cao hơn mức định giá tại thời điểm TGE. Bức tranh tổng thể cho thấy rủi ro suy giảm sau phát hành đang trở thành trạng thái phổ biến, thay vì là ngoại lệ như nhiều chu kỳ trước.
Liew cũng nhấn mạnh quan điểm của mình trong bài đăng trên X với kết luận: “TGE không còn là sớm nữa.”
Một số dự án giảm trên 93% so với định giá ra mắt
Theo danh sách dự án được chia sẻ, Syndicate giảm 93,64% từ định giá ra mắt; Animecoin, Berachain và Bio Protocol cũng giảm trên 93%.
Dữ liệu dự án được tổng hợp trong bảng Projects cho thấy mức drawdown rất lớn ở nhóm token mới. Trường hợp giảm mạnh nhất được nêu là Syndicate, giảm 93,64% so với mức định giá khi ra mắt.
Các tên còn lại như Animecoin, Berachain và Bio Protocol được mô tả là đều giảm trên 93% (lần lượt theo danh sách). Những mức giảm này cho thấy biến động hậu TGE có thể cực đoan, đặc biệt khi thanh khoản mỏng và áp lực bán từ nhiều nhóm tham gia thị trường xuất hiện đồng thời.
Token ra mắt năm 2025 kém tích cực so với kỳ vọng “pump sau TGE”
Dữ liệu mô tả không gian phát hành token năm 2025 ảm đạm, trái với giai đoạn trước đây khi giá thường tăng ngay sau TGE.
Theo nội dung phân tích, thị trường từng quen với mô hình token tăng giá sớm sau TGE, nhưng năm 2025 lại cho thấy điều ngược lại: hiệu suất sau niêm yết yếu và nhanh chóng rơi dưới định giá mở bán.
Một phần nguyên nhân đến từ cấu trúc phân bổ và định giá. Các quỹ đầu tư mạo hiểm (VC) thường tham gia ở mức định giá rẻ hơn đáng kể so với mức mà nhà đầu tư retail tiếp cận khi token đã phát hành công khai, có thể rẻ hơn 10, 100, thậm chí 1.000 lần.
Khi TGE diễn ra và nhà đầu tư phổ thông mới có quyền mua/bán tự do, nhóm nội bộ có thể đã tích lũy vị thế ở mức giá thấp hơn nhiều. Trong bối cảnh đó, giá mở bán công khai dễ trở thành “đỉnh thanh khoản” nếu lực cầu không đủ bền để hấp thụ cung mới.
Dòng vốn venture lớn nhưng tập trung vào giai đoạn muộn làm retail bất lợi
Dù vốn venture vẫn mạnh, việc dòng tiền chảy vào doanh nghiệp giai đoạn muộn có thể khiến token ra mắt công khai mang định giá fully diluted cao, giảm dư địa tăng giá cho retail.
Bài viết dẫn nguồn dữ liệu gọi vốn: Venture funding trong quý 1 năm 2025 đạt 4,8 tỷ USD; đến quý 3, các startup và dự án crypto huy động 4,59 tỷ USD, trong đó phần lớn vốn chảy vào các công ty giai đoạn muộn.
Với nhà đầu tư retail, thách thức nằm ở việc mua token tại mức định giá fully diluted (FDV) cao, trong khi lượng token lưu hành ban đầu có thể thấp. Cấu trúc này dễ tạo cảm giác “khan hiếm” ngắn hạn nhưng lại để lại rủi ro khi token mở khóa dần và nguồn cung tăng theo lịch vesting.
Điều kiện thị trường và nguồn cung token mới dày đặc làm suy yếu hiệu suất
Các đợt điều chỉnh của Bitcoin và Ether, cùng áp lực thanh khoản từ việc ra mắt quá nhiều token mới, làm nhà đầu tư né rủi ro và khiến token mới khó tăng bền.
Nội dung cho rằng các đợt bán tháo định kỳ và điều chỉnh giá mạnh ở các tài sản dẫn dắt như Bitcoin và Ether góp phần làm tâm lý thị trường thận trọng. Khi hai tài sản lớn giảm khỏi các đỉnh trong năm, khẩu vị rủi ro suy yếu và dòng tiền có xu hướng ưu tiên tài sản “an toàn hơn” hoặc token đã có lịch sử.
Bài viết cũng nhắc đến việc “alt season” thường đi kèm khi Bitcoin tăng đã không diễn ra đúng kỳ vọng. Ngoài ra, một cú sụt giảm đột ngột vào tháng 10 được gọi là “1011 crash” đã kéo thị trường vào giai đoạn điều chỉnh kéo dài, đi kèm thanh lý và áp lực giảm.
Một yếu tố khác là “oversupply” token: số lượng dự án ra mắt liên tục làm loãng thanh khoản và phân mảnh sự chú ý của nhà đầu tư. Dù một số ngách như memecoin hoặc hệ sinh thái mạng cụ thể có thể tạo điểm nóng nhu cầu, tổng nguồn cung mới tích lũy vẫn cản trở động lực tăng giá bền vững.
Một số token vẫn vượt trội dù mặt bằng chung suy yếu
Không phải mọi tài sản đều kém: một số dự án lớn và mạng lưới đã có vị thế như Zora, Bedrock, Humanity, Yooldo Games tốt hơn, và token Aster được YZI Labs hậu thuẫn tăng hơn 700% so với giá ra mắt.
Bên cạnh phần lớn token suy giảm, bài viết ghi nhận vẫn có các ngoại lệ thể hiện hiệu suất tốt hơn trong năm. Nhóm được nêu gồm Zora, Bedrock, Humanity và Yooldo Games.
Đáng chú ý, token của Aster (được YZI Labs hậu thuẫn) được mô tả là tăng hơn 700% so với giá ra mắt. Điều này cho thấy cơ hội vẫn tồn tại, nhưng phân hóa lớn: hiệu suất phụ thuộc mạnh vào chất lượng dự án, câu chuyện sản phẩm, dòng tiền thị trường và cấu trúc tokenomics.
Những câu hỏi thường gặp
TGE là gì trong thị trường tiền điện tử?
TGE (token generation event) là thời điểm token được phát hành ra thị trường, thường gắn với niêm yết/khả năng giao dịch công khai và bắt đầu quá trình phân phối token theo cơ chế của dự án.
Dữ liệu theo dõi cho thấy token sau TGE đang diễn biến như thế nào?
Trong mẫu 118 TGE được theo dõi, 100 token (84,7%) giảm dưới định giá tại thời điểm ra mắt, với mức giảm trung vị 71%. Chỉ 18 token (khoảng 15%) vẫn cao hơn mức định giá TGE.
Vì sao nhà đầu tư retail thường bất lợi khi mua token lúc TGE?
Bài viết nêu VC và nhóm nội bộ có thể mua ở mức định giá thấp hơn nhiều trước khi token mở bán công khai, trong khi retail mua tại mức fully diluted valuation cao hơn, làm giảm dư địa tăng và tăng rủi ro điều chỉnh sau niêm yết.
Yếu tố thị trường nào có thể khiến token mới khó tăng?
Các đợt điều chỉnh của Bitcoin và Ether, tâm lý né rủi ro, cùng tình trạng ra mắt quá nhiều token làm loãng thanh khoản và phân mảnh dòng tiền, khiến token mới khó duy trì đà tăng bền vững.