Cổ phiếu Caterpillar (CAT) giảm mạnh khi thị trường bắt đầu hoài nghi tính bền vững của các giao dịch “ăn theo AI”, dù doanh nghiệp vẫn hưởng lợi từ nhu cầu điện năng cho trung tâm dữ liệu.
Đà hạ nhiệt của câu chuyện AI đang khiến nhà đầu tư chuyển từ FOMO sang soi kỹ nền tảng lợi nhuận theo từng mảng kinh doanh, đặc biệt khi tăng trưởng liên quan đến trung tâm dữ liệu không đồng đều với các mảng còn lại.
- CAT giảm 4,7% trong một phiên và giảm khoảng 9,6% sau 5 phiên, phản ánh sự co hẹp kỳ vọng “AI trade”.
- Nhu cầu điện cho trung tâm dữ liệu thúc đẩy mảng Energy and Transportation tăng doanh số 17%, nhưng các mảng khác chậm hơn.
- Thỏa thuận chiến lược với Vertiv củng cố vị thế Caterpillar như một lựa chọn hạ tầng AI, tập trung giải pháp điện và làm mát tại chỗ.
Cổ phiếu Caterpillar giảm mạnh khi “AI trade” bị nghi ngờ về độ bền
Cổ phiếu Caterpillar giảm do tâm lý thị trường chuyển sang hoài nghi các giao dịch dựa trên câu chuyện AI, kéo theo hiện tượng “co hẹp định giá” ở nhóm cổ phiếu liên quan AI.
Caterpillar chứng kiến mức giảm 4,7% trong cổ phiếu vào thứ Tư, được mô tả là phiên tệ nhất kể từ tháng 4. Đến thứ Năm, khi kết thúc đồng thời 5 phiên giao dịch, cổ phiếu giảm khoảng 9,6% và dẫn đầu nhóm giảm của Dow Jones Industrial Average.
Diễn biến này diễn ra sau khi CAT rời xa vùng đỉnh kỷ lục khoảng 627,50 USD đạt được chỉ vài ngày trước đó. Đây là kiểu điều chỉnh thường thấy khi nhà đầu tư đánh giá lại mức định giá của các cổ phiếu hưởng lợi từ chủ đề nóng, đặc biệt khi dòng tiền theo chủ đề suy yếu.
Động lực “AI” trước đó đến từ một logic chuỗi cung ứng: AI cần trung tâm dữ liệu, trung tâm dữ liệu cần điện, và điện dự phòng/điện tại chỗ cần thiết bị phát điện, nơi Caterpillar có hiện diện thông qua các giải pháp tua-bin khí và hạ tầng năng lượng.
Động lực trung tâm dữ liệu không đủ che lấp sự lệch pha giữa các mảng doanh thu
Một phần áp lực đến từ việc mảng hưởng lợi trung tâm dữ liệu tăng trưởng mạnh hơn các mảng còn lại, khiến câu chuyện lợi nhuận toàn công ty trở nên kém đồng đều.
Ngoài yếu tố “AI hype”, thị trường cũng để ý sự lệch giữa các phân khúc. Mảng Energy and Transportation, được mô tả là lớn nhất, đang xử lý nhu cầu liên quan trung tâm dữ liệu và ghi nhận mức tăng doanh số 17%.
Trong khi đó, các mảng tạo doanh thu lớn khác được mô tả là chậm hơn, với biên lợi nhuận thu hẹp và điều kiện giá bán bất lợi. Khi tăng trưởng không lan tỏa, nhà đầu tư thường hạ mức sẵn sàng trả (valuation multiple), dù một mảng có tăng nhanh nhờ trung tâm dữ liệu.
Dù giá cổ phiếu điều chỉnh, Caterpillar vẫn duy trì lượng đơn hàng tồn đọng kỷ lục gần 40 tỷ USD, phần lớn gắn với “cơn sốt vàng” trung tâm dữ liệu. Điểm này khiến một số quan điểm dài hạn xem nhịp giảm là cơ hội tích lũy, thay vì tín hiệu suy yếu cấu trúc.
Sự “co hẹp định giá” đang thay thế “mở rộng định giá” của cổ phiếu liên quan AI
Khi kỳ vọng AI hạ nhiệt, thị trường chuyển từ “mở rộng định giá” sang “co hẹp định giá”, khiến các mã từng được xem là hưởng lợi AI như CAT chịu áp lực.
Quan điểm này được tóm gọn trong nhận định rằng hiện tượng AI từng giúp nhiều cổ phiếu được trả mức định giá cao hơn, nhưng nay lại kéo theo chiều ngược lại, khi nhà đầu tư đòi hỏi mức giá hợp lý hơn so với lợi nhuận thực tế và triển vọng từng mảng.
“Hiện tượng AI đã giúp nhiều cổ phiếu liên quan AI được mở rộng định giá. Giờ đây nó đang gây ra sự co hẹp định giá.”
– Matt Maley, chiến lược gia thị trường trưởng, Miller Tabak + Co, Bloomberg/2025
Hợp tác Vertiv củng cố Caterpillar như một lựa chọn hạ tầng AI
Thỏa thuận với Vertiv cho thấy Caterpillar được định vị rõ hơn như một “AI infrastructure play”, tập trung giải pháp điện và làm mát tại chỗ cho tải AI.
Vào tháng 11, Caterpillar ký thỏa thuận chiến lược với Vertiv nhằm phát triển giải pháp điện và làm mát tại chỗ dành riêng cho khối lượng công việc AI. Nội dung hợp tác tích hợp danh mục phân phối điện và làm mát của Vertiv với năng lực của Caterpillar và công ty con Solar Turbines về phát điện và CCHP (Combined Cooling, Heat and Power).
Mục tiêu là cung cấp các kiến trúc được thiết kế sẵn để đơn giản hóa triển khai, rút ngắn thời gian “time-to-power” và nâng hiệu suất vận hành trung tâm dữ liệu. Điều này phản ánh nhu cầu thực tế: hạn chế phụ thuộc vào lưới điện và tăng độ ổn định nguồn điện cho các trung tâm dữ liệu AI.
Phát biểu từ CEO Vertiv nhấn mạnh chiến lược “Bring Your Own Power & Cooling (BYOP&C)” và cách tiếp cận “grid-to-chip”, tập trung khả năng tự chủ năng lượng tại chỗ cho khách hàng muốn giảm hoặc loại bỏ phụ thuộc vào lưới.
“Hợp tác này với Caterpillar và Solar Turbines là nền tảng trong chiến lược Bring Your Own Power & Cooling (BYOP&C) của chúng tôi và phù hợp chặt chẽ với khuôn khổ grid-to-chip bằng cách cung cấp các giải pháp phát điện tại chỗ có khả năng chống chịu cao. Đây là tối ưu cho khách hàng muốn giảm hoặc loại bỏ phụ thuộc vào lưới điện.”
– Gio Albertazzi, CEO, Vertiv, PR Newswire/2024
Giải pháp năng lượng tích hợp nhắm đến PUE thấp hơn cho trung tâm dữ liệu AI
Caterpillar và Vertiv định vị hợp tác như một cách cung cấp giải pháp năng lượng tại chỗ tích hợp nhằm giảm PUE và đáp ứng nhu cầu tải AI tăng nhanh.
Jason Kaiser, group president Caterpillar Power & Energy, nhấn mạnh nhu cầu ngày càng tăng đối với hạ tầng điện “mạnh mẽ, có thể mở rộng” và hệ thống làm mát do tải AI thúc đẩy. Ông cho rằng hợp tác sẽ cho phép cung cấp “giải pháp năng lượng tại chỗ tích hợp” giúp giảm PUE và đáp ứng nhu cầu đang thay đổi của khách hàng.
Ở cấp độ triển khai, biên bản ghi nhớ (MOU) giữa Vertiv và Caterpillar được xem như một bước để tinh chỉnh hệ sinh thái giải pháp, giúp khách hàng vượt ràng buộc về năng lượng và triển khai các trung tâm AI được tối ưu hóa. Đồng thời, nó cũng củng cố luận điểm rằng Caterpillar là người chơi dài hạn trong hạ tầng AI.
Sự hợp tác sẽ giúp chúng tôi cung cấp “các giải pháp năng lượng tại chỗ tích hợp giúp giảm PUE và đáp ứng các nhu cầu đang thay đổi của khách hàng.”
– Jason Kaiser, Group President Caterpillar Power & Energy, PR Newswire/2024
Những câu hỏi thường gặp
Vì sao cổ phiếu Caterpillar giảm dù nhu cầu trung tâm dữ liệu tăng?
Nguyên nhân chính được nêu là thị trường hoài nghi tính bền vững của các giao dịch dựa trên chủ đề AI, dẫn đến “co hẹp định giá”. Ngoài ra, tăng trưởng giữa các mảng doanh thu không đồng đều: mảng hưởng lợi trung tâm dữ liệu tăng mạnh, trong khi các mảng khác chậm hơn và biên lợi nhuận thu hẹp.
Mức giảm của cổ phiếu CAT trong giai đoạn được đề cập là bao nhiêu?
Cổ phiếu CAT giảm 4,7% trong một phiên (thứ Tư). Đến thứ Năm, sau khi kết thúc đồng thời 5 phiên, cổ phiếu giảm khoảng 9,6% và rời xa vùng đỉnh khoảng 627,50 USD.
Vì sao Caterpillar được xem là một lựa chọn hạ tầng AI?
Luận điểm là trung tâm dữ liệu AI cần điện năng lớn và hạ tầng điện ổn định. Caterpillar tham gia chuỗi nhu cầu này qua thiết bị phát điện và giải pháp năng lượng, đồng thời củng cố vị thế bằng thỏa thuận với Vertiv để phát triển giải pháp điện và làm mát tại chỗ cho tải AI.
Hợp tác Vertiv – Caterpillar tập trung vào những gì?
Hợp tác nhằm tích hợp danh mục phân phối điện và làm mát của Vertiv với năng lực phát điện của Caterpillar và Solar Turbines, bao gồm CCHP, để cung cấp kiến trúc thiết kế sẵn giúp đơn giản triển khai, rút ngắn thời gian cấp điện và cải thiện hiệu suất vận hành trung tâm dữ liệu AI.