Oracle, Meta, xAI và CoreWeave đang dùng cấu trúc pháp lý SPV để đưa hơn 120 tỷ USD chi tiêu trung tâm dữ liệu AI ra khỏi bảng cân đối, thuê lại hạ tầng thay vì ghi nhận nợ trực tiếp.
Cách làm này hút dòng vốn từ các quỹ và ngân hàng Phố Wall, giúp doanh nghiệp công nghệ nhanh chóng “khóa” năng lực tính toán cho AI, đồng thời giảm áp lực nợ trên báo cáo tài chính khi cuộc đua xây trung tâm dữ liệu ngày càng tốn kém.
- SPV giúp các hãng AI thuê đất, tòa nhà, chip từ pháp nhân dự án, hạn chế nợ hiển thị trên bảng cân đối.
- Meta, Oracle, xAI và CoreWeave đã kéo vốn tư nhân, ngân hàng và cấu trúc bảo đảm để tài trợ trung tâm dữ liệu, GPU.
- Rủi ro lan rộng khi ngày càng nhiều SPV được lập, trong bối cảnh định giá, thanh khoản và mức tập trung người vay bị soi xét.
SPV đang trở thành “đường ống” chính để tài trợ trung tâm dữ liệu AI
SPV là pháp nhân dự án đứng tên sở hữu tài sản (đất, tòa nhà, chip), nhận vốn vay và vốn góp; công ty công nghệ chỉ thuê lại, nhờ đó tránh ghi nhận phần lớn khoản nợ trên bảng cân đối lõi.
Dòng tiền đi qua các “special purpose vehicles” (SPV) để mua và sở hữu hạ tầng phục vụ AI, gồm đất, công trình và chip. Các công ty công nghệ trả tiền thuê để sử dụng tài sản, trong khi người cho vay nắm quyền đòi hỏi đối với chính các tài sản đó.
Mô hình này được thúc đẩy bởi nhu cầu điện toán AI tăng nhanh, khiến chi phí xây trung tâm dữ liệu thường ở mức hàng chục tỷ USD cho mỗi đợt mở rộng. Điểm khác biệt là thay vì tài trợ bằng tiền mặt hoặc trái phiếu truyền thống ở cấp công ty, dự án được “đóng gói” trong SPV để huy động vốn theo từng cụm trung tâm dữ liệu.
Vốn tư nhân đang hấp thụ khối vay khổng lồ cho trung tâm dữ liệu AI
Khi cuộc đua năng lực tính toán tăng tốc, vốn tư nhân và ngân hàng được kéo vào để cho SPV vay và góp vốn, giúp tài trợ các dự án trung tâm dữ liệu quy mô hàng chục tỷ USD.
Các thương vụ đã thu hút nhà đầu tư và bên cho vay như Pimco, BlackRock, Apollo, Blue Owl Capital và nhiều ngân hàng lớn tại Mỹ (bao gồm JPMorgan). Thay vì doanh nghiệp công nghệ trực tiếp sở hữu tài sản, SPV đứng tên, còn doanh nghiệp ký hợp đồng thuê để vận hành khối tính toán.
Meta là ví dụ nổi bật với gói tín dụng tư nhân 30 tỷ USD cho trung tâm dữ liệu Hyperion dự kiến tại Louisiana. Dự án được đưa vào SPV mang tên Beignet Investor, được thiết kế cùng Blue Owl Capital.
SPV này huy động khoảng 27 tỷ USD dưới dạng khoản vay từ Pimco, BlackRock, Apollo và các nhà đầu tư khác, cộng với 3 tỷ USD vốn chủ sở hữu từ Blue Owl. Khoản nợ không xuất hiện trên bảng cân đối của Meta, giúp công ty tiếp tục huy động thêm 30 tỷ USD trái phiếu doanh nghiệp vào tháng 11.
Oracle, trong vai trò cho OpenAI thuê năng lực tính toán, đã hợp tác với các đơn vị xây dựng và tài chính như Crusoe, Vantage, Related Digital và Blue Owl để phát triển nhiều trung tâm dữ liệu, mỗi cơ sở nằm trong một SPV riêng. Oracle thuê lại cơ sở, trong khi bên cho vay nắm quyền đòi hỏi đối với tài sản dự án.
Một SPV cho cơ sở tại Abilene, Texas nhận khoảng 13 tỷ USD từ Blue Owl và JPMorgan, trong đó gồm 10 tỷ USD nợ. Các thỏa thuận khác gồm gói nợ 38 tỷ USD cho các địa điểm ở Texas và Wisconsin, cùng khoản vay 18 tỷ USD cho một địa điểm tại New Mexico.
Rủi ro lan rộng trên Phố Wall khi số lượng SPV tăng lên
Dù SPV đứng tên tài sản, nhiều nhà đầu tư cho rằng rủi ro thực vẫn gắn với công ty công nghệ thuê lại, đặc biệt khi có các cam kết bảo lãnh giá trị hoặc tỷ lệ sở hữu của bên thuê trong SPV.
Với thương vụ Beignet Investor, Meta sở hữu 20% SPV và cung cấp bảo đảm giá trị còn lại. Điều này có nghĩa Meta sẽ hoàn trả cho nhà đầu tư nếu giá trị trung tâm dữ liệu giảm xuống dưới mức định trước vào cuối kỳ thuê và Meta không gia hạn hợp đồng.
xAI của Elon Musk đang theo đuổi cấu trúc tương tự. Startup này huy động 20 tỷ USD, gồm tối đa 12,5 tỷ USD nợ. Một SPV sẽ dùng vốn để mua GPU của Nvidia, sau đó cho xAI thuê lại để triển khai năng lực tính toán.
CoreWeave cũng đi theo hướng SPV. Tháng 3, công ty lập SPV để thực hiện hợp đồng 11,9 tỷ USD cung cấp năng lực tính toán cho OpenAI. Tháng 7, CoreWeave vay 2,6 tỷ USD để tài trợ các nghĩa vụ liên quan.
Thị trường tín dụng tư nhân 1,7 nghìn tỷ USD trở thành trụ cột cho dự án dữ liệu AI
Việc xây trung tâm dữ liệu ngày càng phụ thuộc vào tín dụng tư nhân quy mô 1,7 nghìn tỷ USD, trong khi các lo ngại về định giá, thanh khoản thấp và mức tập trung người vay đang gia tăng.
UBS ước tính đến đầu năm 2025, các công ty công nghệ đã vay khoảng 450 tỷ USD từ các quỹ tư nhân, tăng 100 tỷ USD so với năm trước. Riêng năm nay, khoảng 125 tỷ USD đã chảy vào các thương vụ tài trợ dự án.
Khi nhiều doanh nghiệp áp dụng cùng cấu trúc, quy mô rủi ro có thể phình to theo mức độ cam kết thuê dài hạn. OpenAI được nêu là đã cam kết hơn 1,4 nghìn tỷ USD trong các hợp đồng điện toán dài hạn trên toàn ngành, làm tăng mức độ phụ thuộc lẫn nhau giữa bên thuê, SPV và các nhà cung cấp hạ tầng.
Trong khi đó, Google, Microsoft và Amazon hiện tránh dùng SPV, thay vào đó tài trợ trung tâm dữ liệu bằng tiền mặt và trái phiếu truyền thống.
Những câu hỏi thường gặp
SPV là gì và vì sao các hãng AI dùng SPV để xây trung tâm dữ liệu?
SPV là pháp nhân được lập riêng để sở hữu tài sản dự án và nhận vốn vay/vốn góp. Các hãng AI dùng SPV để thuê lại trung tâm dữ liệu hoặc chip, qua đó giảm việc ghi nhận nợ trực tiếp trên bảng cân đối kế toán của công ty mẹ.
Trong mô hình SPV, ai thực sự gánh rủi ro: SPV hay công ty công nghệ?
Nợ thường nằm ở SPV, nhưng nhà đầu tư có thể xem rủi ro cuối cùng vẫn gắn với công ty công nghệ thuê lại, nhất là khi có bảo đảm giá trị còn lại, cam kết gia hạn, hoặc khi công ty thuê sở hữu một phần SPV.
Meta đã tài trợ trung tâm dữ liệu Hyperion như thế nào?
Meta đưa dự án vào SPV Beignet Investor và huy động khoảng 27 tỷ USD khoản vay từ nhà đầu tư (như Pimco, BlackRock, Apollo), cùng 3 tỷ USD vốn chủ sở hữu từ Blue Owl. Khoản nợ không xuất hiện trên bảng cân đối của Meta.
Oracle đang triển khai cấu trúc SPV cho trung tâm dữ liệu ra sao?
Oracle hợp tác với các đối tác xây dựng và tài chính để lập nhiều SPV, mỗi SPV sở hữu một cơ sở trung tâm dữ liệu. Oracle thuê lại các cơ sở này; bên cho vay nắm quyền đòi hỏi đối với tài sản thuộc SPV.
Vì sao tín dụng tư nhân trở nên quan trọng với trung tâm dữ liệu AI?
Trung tâm dữ liệu AI cần vốn rất lớn và triển khai nhanh, khiến tín dụng tư nhân trở thành nguồn tài trợ phù hợp cho các dự án tách riêng theo SPV. Tuy vậy, thị trường cũng đối mặt lo ngại về định giá, thanh khoản và mức tập trung người vay.