Intel tăng 86% trong năm nhờ dòng vốn lớn từ chính phủ Mỹ, Nvidia, SoftBank và việc bổ nhiệm CEO mới, nhưng đến 2026 vẫn chưa có khách hàng bên ngoài “cỡ lớn” cho mảng foundry đang thua lỗ.
Đà tăng giá cổ phiếu phản ánh kỳ vọng vào chiến lược sản xuất chip tại Mỹ, song giới phân tích cho rằng Intel vẫn thiếu “thỏa thuận chứng minh” cho tiến triển foundry, trong khi cuộc đua công nghệ quy trình mới (18A, 18AP, 14A) sẽ quyết định khả năng phục hồi dài hạn.
- Cổ phiếu Intel tăng mạnh nhờ vốn nhà nước và nhà đầu tư chiến lược, nhưng mảng foundry vẫn thiếu khách hàng lớn và tiếp tục thua lỗ.
- Khoản 9 tỷ USD từ CHIPS Act và các khoản rót vốn của Nvidia, SoftBank giúp giảm áp lực tài chính, song không đồng nghĩa với hợp đồng sản xuất chip.
- 14A được xem là phép thử sống còn, Intel bị đánh giá có 12–18 tháng để chốt một khách hàng lớn cho quy trình này.
Intel vẫn thiếu “bằng chứng thương mại” cho tham vọng foundry
Intel bước vào 2026 mà chưa có khách hàng bên ngoài quan trọng cho foundry, dù cổ phiếu tăng mạnh và công ty nhận được nhiều dòng vốn hỗ trợ.
Một số nhà phân tích cho rằng Intel kết thúc năm với “một chút lạc quan” về khả năng trở thành nhà sản xuất chip có vị thế tại Mỹ, nhưng đồng thời nhấn mạnh việc chưa có thỏa thuận lớn nào chứng minh tiến triển thực chất. Điểm nghẽn nằm ở chỗ foundry cần quy mô và khách hàng ổn định, trong khi hoạt động này vẫn đang thua lỗ.
Lịch sử của Intel khiến tình hình hiện tại càng đáng chú ý: hãng từng tạo ra vi xử lý đầu tiên, kiến trúc x86 định hình máy tính hiện đại, và đồng sáng lập Gordon Moore gắn liền với “Định luật Moore”. Tuy nhiên, khi ngành bán dẫn chuyển mạnh sang mô hình fabless, Intel vẫn duy trì tự sản xuất, và những sai lầm nhiều năm khiến hãng tụt lại so với TSMC.
Khi Intel mất thị phần CPU cho máy chủ, laptop, desktop, quy mô sản xuất suy giảm làm chi phí tương đối tăng, khiến foundry càng khó được “nuôi” bằng dòng tiền nội bộ. Vòng xoáy này khiến hãng phải dựa nhiều hơn vào vốn đầu tư và sự hỗ trợ chính sách để tiếp tục đẩy chiến lược sản xuất.
Vốn chính trị và vốn đầu tư tạo “cú hích” cho Intel nhưng chưa giải quyết đầu ra
Khoản 9 tỷ USD từ chính phủ Mỹ cùng vốn của Nvidia và SoftBank giúp Intel giảm áp lực thua lỗ, nhưng vẫn chưa chuyển hóa thành hợp đồng foundry lớn.
Giai đoạn bốn năm dưới thời CEO Pat Gelsinger được mô tả là khó khăn vì kế hoạch mở foundry cho khách hàng bên ngoài đòi hỏi chi tiêu lớn và thời gian hoàn vốn dài, làm nhà đầu tư e ngại. Cuối 2024, hội đồng quản trị thay CEO, đưa Lip-Bu Tan lên lãnh đạo vào tháng 3/2025; ông giữ phần lớn chiến lược cũ nhưng điều chỉnh cách truyền thông, siết chi phí và dùng mạng lưới quan hệ để trấn an Phố Wall.
Cú hích lớn đến khi chính phủ Mỹ rót 9 tỷ USD thông qua CHIPS Act. Việc phê duyệt diễn ra ngay sau tranh chấp giữa Lip-Bu và chính quyền Trump liên quan đến các liên hệ kinh doanh của CEO với Trung Quốc, trong bối cảnh Mỹ muốn đưa nhiều năng lực sản xuất chip về nội địa sau các rủi ro chuỗi cung ứng giai đoạn đại dịch.
Các quan chức liên bang nhấn mạnh vai trò an ninh quốc gia và kinh tế của chất bán dẫn, và Intel được đánh giá có hạ tầng dựa tại Mỹ lớn. Tuy vậy, cũng có chỉ trích rằng khoản đầu tư thể hiện xu hướng “nhà nước tham gia sâu”, khi chính phủ vừa là cơ quan quản lý vừa nắm lợi ích cổ đông; một số ý kiến cho rằng tỷ lệ sở hữu liên bang 10% có thể khiến Intel có thêm trọng lượng trong đàm phán thương mại.
SoftBank rót thêm 2 tỷ USD, Nvidia rót 5 tỷ USD, góp phần giúp Intel làm chậm nhịp thua lỗ. Tuy nhiên, khoản đầu tư của Nvidia không đi kèm thỏa thuận sản xuất chip tại Intel, nên tác động trực tiếp đến doanh thu foundry bị giới hạn.
Quy trình 14A là điểm nút quyết định sự sống còn của mảng foundry Intel
Triển vọng foundry của Intel phụ thuộc vào việc giành được khách hàng cho 14A, trong khi 18A đang nghiêng về phục vụ sản phẩm nội bộ.
Intel cần thuyết phục các khách hàng bên ngoài tin vào quy trình sản xuất mới. Các mục tiêu như Nvidia, Apple, Qualcomm đều hấp dẫn về quy mô, nhưng họ cũng có điểm xung đột lợi ích vì vừa cạnh tranh sản phẩm với Intel vừa đã có quan hệ lâu năm với TSMC.
TSMC đang xây dựng 165 tỷ USD năng lực tại Mỹ, làm suy yếu lợi thế “địa chính trị” mà Intel muốn dùng để thuyết phục khách hàng chuyển dịch. Trong khi đó, quy trình 18A từng được quảng bá cho khách ngoài hiện chủ yếu phục vụ chip của Intel, bao gồm Panther Lake cho PC và Clearwater Forest cho trung tâm dữ liệu.
Các nhà phân tích said thành công của các sản phẩm này có thể “biến đổi hoàn toàn” nhu cầu cho các quy trình kế tiếp, gồm 18AP và 14A. Thị trường cũng lan truyền tin Apple có thể dùng 18AP cho các chip cấp thấp nhất, nhưng chưa có điều gì được chốt.
Một đánh giá nổi bật đặt ra “đồng hồ đếm ngược”: Intel được cho là có 12 đến 18 tháng để giành một khách hàng lớn cho 14A, và nếu thất bại, công ty thậm chí có thể cân nhắc rời khỏi hoạt động sản xuất. Trong khi đó, góc nhìn thận trọng hơn cho rằng quá trình phục hồi sẽ rất chậm, vì mất cả thập kỷ để chuỗi vấn đề tích tụ, nên khó kỳ vọng sửa chữa trong thời gian ngắn.
Những câu hỏi thường gặp
Vì sao cổ phiếu Intel tăng mạnh nhưng mảng foundry vẫn bị nghi ngờ?
Đà tăng phản ánh kỳ vọng từ vốn chính phủ, vốn Nvidia và SoftBank, cùng việc thay CEO. Tuy nhiên, foundry vẫn thua lỗ và Intel chưa có khách hàng bên ngoài lớn, nên thiếu “bằng chứng” rằng chiến lược mở foundry đã chuyển thành hợp đồng thương mại bền vững.
Khoản 9 tỷ USD từ CHIPS Act có giúp Intel chắc chắn có khách hàng foundry không?
Không. Khoản 9 tỷ USD hỗ trợ năng lực và tài chính, nhưng không tự động tạo ra đơn hàng. Thậm chí vốn 5 tỷ USD của Nvidia cũng không kèm thỏa thuận sản xuất chip tại Intel, nên vấn đề cốt lõi vẫn là chốt khách hàng và sản lượng.
14A quan trọng thế nào đối với Intel?
14A được xem là quy trình “then chốt” để Intel chứng minh năng lực foundry với khách hàng lớn. Một số phân tích cho rằng Intel chỉ có 12–18 tháng để giành khách hàng 14A; nếu không đạt, công ty có thể phải xem lại toàn bộ định hướng sản xuất.
18A, 18AP và 14A khác nhau ra sao trong câu chuyện của Intel?
18A hiện chủ yếu phục vụ chip nội bộ như Panther Lake và Clearwater Forest. Thành công của các sản phẩm này được cho là sẽ định hình nhu cầu cho các bước tiếp theo là 18AP và đặc biệt là 14A, nơi Intel cần khách hàng bên ngoài để mở rộng quy mô foundry.