Năm 2025, nhu cầu phục vụ AI và chuyển dịch năng lượng đang đẩy giá nhiều kim loại công nghiệp như đồng, nhôm, thép và lithium tăng mạnh, trong bối cảnh gián đoạn nguồn cung và biến động chính sách thương mại làm thị trường thêm nhạy cảm.
Không chỉ vàng và bạc gây chú ý, nhóm kim loại phục vụ hạ tầng điện, dữ liệu và công nghiệp cũng tăng tốc nhờ nhu cầu thực tế từ mở rộng lưới điện, trung tâm dữ liệu, EV và lưu trữ năng lượng, thay vì “mua vì sợ hãi”.
- AI và chuyển dịch năng lượng tạo lực cầu mạnh cho đồng, nhôm, thép và lithium.
- Gián đoạn sản xuất tại các mỏ lớn và chi phí năng lượng cao làm nguồn cung thêm thắt chặt.
- Thuế quan và lo ngại thiếu hụt khiến biến động tăng, đồng thời thúc đẩy doanh nghiệp mở rộng sản lượng.
Nhu cầu từ AI và năng lượng sạch đang kéo kim loại công nghiệp đi lên
Động lực tăng giá chính đến từ nhu cầu hạ tầng điện và công nghệ, khiến nhiều kim loại công nghiệp tăng mạnh trong năm 2025, với đồng, thép, nhôm và lithium đều ghi nhận mức tăng đáng kể từ đầu năm.
Tính từ đầu năm, đồng tăng hơn 34%, thép tăng 27%, nhôm tăng 14%, và lithium tăng 30%. Đà tăng này phản ánh việc nhiều ngành công nghệ phải dùng kết hợp các kim loại nói trên, từ xây dựng lưới điện, dây dẫn, đến hạ tầng công nghiệp phục vụ mở rộng năng lực tính toán.
Mỗi phân khúc “tech-driven” thường không phụ thuộc vào một kim loại riêng lẻ. Việc triển khai trung tâm dữ liệu, nâng cấp hệ thống truyền tải, và nhu cầu vật liệu công nghiệp đồng thời tạo lực kéo giá theo “rổ” kim loại, khiến xu hướng đi lên ổn định hơn so với các nhịp tăng mang tính đầu cơ.
Sự cố nguồn cung khiến thị trường đồng chịu tác động mạnh nhất
Thị trường đồng chịu áp lực lớn vì các sự cố liên tiếp tại những mỏ trọng yếu, làm nguồn cung bị cắt giảm trong khi nhu cầu dây dẫn và hạ tầng điện tiếp tục tăng.
Trong tháng 5, tình trạng ngập lụt tại mỏ Kamoa-Kakula của Ivanhoe ở Cộng hòa Dân chủ Congo đã khiến một trong những mỏ đồng lớn nhất thế giới phải dừng hoạt động. Vài tháng sau, một vụ sập hầm ở Chile gây hư hại thêm cho một mỏ lớn khác.
Tại Indonesia, một vụ lở bùn tác động đến mỏ Grasberg của Freeport-McMoRan, làm nguồn cung tiếp tục bị cắt giảm. Chuỗi sự cố này khiến đồng trở nên nhạy cảm hơn trước bất kỳ thông tin mới nào về vận hành mỏ, logistics và rủi ro địa chính trị.
Lithium biến động vì hạn chế khai thác và sự tập trung nguồn cung
Giá lithium phản ứng nhanh khi hoạt động khai thác tại một điểm quan trọng bị tạm dừng, trong bối cảnh Trung Quốc nắm vai trò lớn trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Các trader lithium chịu áp lực khi chính phủ Trung Quốc tạm thời dừng hoạt động tại một trong các điểm khai thác lớn của CATL, khiến giá phản ứng ngay. Đồng thời, nhu cầu dài hạn từ xe điện (EV), hệ thống lưu trữ năng lượng và các cấu phần của chuyển dịch năng lượng tiếp tục kéo lithium vào các hợp đồng dài hạn.
Sự tập trung nguồn cung khiến thị trường nhạy với gián đoạn chính sách và vận hành. Khi nhu cầu mang tính “kế hoạch” (EV, lưu trữ, công nghiệp) tăng mà việc mở rộng nguồn cung không theo kịp, biên độ dao động ngắn hạn dễ bị khuếch đại.
Chi phí năng lượng và giới hạn sản lượng làm nhôm và thép thêm căng
Nhôm và thép bị ảnh hưởng bởi chi phí năng lượng tăng và các ràng buộc về công suất, khiến khả năng bổ sung nguồn cung trở nên hạn chế đúng lúc nhu cầu công nghiệp đi lên.
Các nhà sản xuất nhôm và thép đối mặt khó khăn khi giá năng lượng tăng do chiến sự Ukraine và nhu cầu điện lớn từ AI. ING Bank cho biết Trung Quốc đang tiến gần “trần” nhôm, làm giảm dư địa để bơm thêm nguồn cung ra thị trường.
Nhôm đặc biệt nhạy với chi phí điện vì quá trình tinh luyện cần năng lượng rẻ. Khi tiêu thụ điện của AI tăng, biên lợi nhuận có thể co lại, chi phí vận hành tăng, và các quyết định mở rộng công suất trở nên thận trọng hơn, làm nguồn cung khó bắt nhịp nhanh với nhu cầu.
Thuế quan và nỗi lo thiếu hụt tạo thêm biến động cho kim loại
Thuế quan mới và tâm lý lo ngại thiếu hụt khiến dòng hàng vật chất dịch chuyển, tạo các nhịp tăng sốc và sau đó điều chỉnh khi chính sách được làm rõ.
Nhà Trắng gia tăng biến động khi Tổng thống Donald Trump phê duyệt thuế 50% với thép và nhôm nhập khẩu. Mức thuế tương tự áp lên các hàng hóa thâm dụng đồng như dây điện và ống, dù quặng đồng thô không nằm trong diện áp thuế.
Khi kế hoạch thuế lần đầu công bố vào tháng 7, trader đẩy nhanh việc rút đồng vật chất khỏi kho ở nước ngoài và đưa vào Mỹ trước khi thuế có hiệu lực, khiến giá tăng vọt. Sau đó, khi chính quyền làm rõ rằng quặng thô được miễn, giá đồng hạ nhiệt, nhưng lo ngại nguồn cung vẫn còn.
Doanh nghiệp tăng sản lượng và bàn giao dịch nâng vị thế vật chất
Trước tín hiệu thiếu hụt, một số tập đoàn hàng hóa và nhà luyện kim lên kế hoạch mở rộng công suất, trong khi các bàn giao dịch tăng nắm giữ hàng vật chất ở nhóm kim loại năng lượng và công nghiệp.
LPL Financial, trưởng chiến lược kỹ thuật Adam Turnquist, cho biết nhu cầu rút đồng khỏi kho LME tăng đã “làm trầm trọng thêm nỗi lo về tình trạng thiếu hụt nguồn cung toàn cầu”. Diễn biến này thường làm thị trường nhạy hơn với tin tức về logistics và tồn kho.
Glencore đang chuẩn bị tăng sản lượng đồng từ 850 kiloton năm 2025 lên 1.000 kt vào 2028 và 1.600 kt vào 2035, theo nghiên cứu của Jefferies. Tại Đông Nam Á, các nhà máy luyện nhôm Indonesia cũng bắt đầu mở rộng năng lực tinh luyện để đón nhu cầu tăng.
Jigna Gibb, lãnh đạo mảng chỉ số hàng hóa và crypto tại Bloomberg, said các bàn giao dịch đang tăng vị thế vật chất vì “năng lượng và kim loại công nghiệp là những nhóm mà bạn thấy việc định vị tăng lên nhiều hơn”. Nhu cầu điện của AI, mở rộng lưới điện, và dây dẫn trong hạ tầng tính toán tiếp tục nâng lực cầu cho đồng và thép.
“Thế giới đang chuyển từ nền kinh tế dùng nhiên liệu hóa thạch sang nền kinh tế được vận hành bởi các công nghệ cấu thành từ kim loại. Tương lai là kim loại.”
– Jim Wiederhold, Quản lý sản phẩm chỉ số hàng hóa, Bloomberg
Những câu hỏi thường gặp
Vì sao AI lại làm giá kim loại công nghiệp tăng?
AI kéo nhu cầu điện và hạ tầng lên cao, gồm mở rộng lưới điện, xây trung tâm dữ liệu, dây dẫn và thiết bị công nghiệp. Các hạng mục này dùng nhiều đồng, thép và nhôm, nên lực cầu tăng trực tiếp hỗ trợ giá.
Kim loại nào tăng mạnh từ đầu năm 2025 theo nội dung bài?
Đồng tăng hơn 34%, thép tăng 27%, lithium tăng 30% và nhôm tăng 14% tính từ đầu năm. Đây là các mức tăng được nêu trực tiếp trong nội dung.
Những yếu tố nguồn cung nào đã tác động đến thị trường đồng?
Các sự cố gồm ngập lụt tại Kamoa-Kakula (DRC), sập hầm ở Chile và lở bùn tại mỏ Grasberg (Indonesia) đã làm gián đoạn hoặc cắt giảm nguồn cung, khiến thị trường đồng nhạy cảm hơn với rủi ro.
Thuế quan 50% ảnh hưởng thế nào đến đồng, nhôm và thép?
Thuế 50% áp lên thép và nhôm nhập khẩu, đồng thời tác động đến hàng hóa thâm dụng đồng như dây điện, ống. Khi trader chuyển đồng vật chất vào Mỹ trước thời điểm áp thuế, giá đồng tăng nhanh rồi hạ nhiệt khi quặng thô được xác nhận miễn thuế.
Vì sao lithium vẫn “căng” dù giá biến động?
Lithium bị thắt chặt do vai trò lớn của Trung Quốc trong chuỗi cung ứng và nhu cầu dài hạn từ EV, lưu trữ năng lượng. Việc tạm dừng khai thác tại một điểm quan trọng của CATL cũng khiến thị trường phản ứng nhanh.