Nhật Bản dự kiến điều tra hoạt động của các công cụ tìm kiếm dùng AI tạo sinh, tập trung vào nghi vấn lạm dụng vị thế thống lĩnh khi hiển thị câu trả lời tóm tắt dựa trên nội dung báo chí mà không được phép hoặc không bồi hoàn phù hợp.
Động thái này diễn ra trong bối cảnh nhiều cơ quan quản lý ở EU, Anh và các nơi khác cũng siết chặt giám sát Big Tech liên quan đến việc thu thập dữ liệu, huấn luyện AI và tác động doanh thu của nhà xuất bản khi AI trả lời trực tiếp trên trang tìm kiếm.
- Ủy ban Thương mại Công bằng Nhật Bản dự kiến điều tra AI Search về nguy cơ lạm dụng vị thế thống lĩnh và vi phạm luật chống độc quyền.
- Lo ngại trọng tâm là việc dùng bài viết báo chí trái phép để tạo tóm tắt, làm giảm lưu lượng truy cập và doanh thu quảng cáo của nhà xuất bản.
- Xu hướng điều tra tương tự đang tăng ở EU và Anh, nhắm vào cách Big Tech sử dụng nội dung của nhà xuất bản để huấn luyện và triển khai AI.
Nhật Bản dự kiến điều tra AI Search vì nghi vấn lạm dụng vị thế thống lĩnh
Ủy ban Thương mại Công bằng Nhật Bản lên kế hoạch điều tra thực tế với các công cụ tìm kiếm dùng AI tạo sinh do lo ngại hiển thị tóm tắt từ bài báo mà không xin phép có thể cấu thành hành vi lạm dụng vị thế thống lĩnh theo luật chống độc quyền.
Đối tượng dự kiến bao gồm một số doanh nghiệp công nghệ tại Nhật như LY Corp. và các công ty Mỹ như Google, Microsoft. Trọng tâm là cách hệ thống tìm kiếm tạo câu trả lời tổng hợp dựa trên dữ liệu thu thập từ internet, rồi hiển thị trực tiếp trên trang kết quả.
Cơ quan quản lý nghi ngờ việc sử dụng trái phép bài viết của các tổ chức tin tức trong phần tóm tắt có thể làm suy yếu quyền thương lượng của nhà xuất bản, đặc biệt khi người dùng không cần nhấp vào trang nguồn để đọc đầy đủ nội dung.
“Cuộc điều tra không nhằm trấn áp, mà để hiểu rõ hơn về tình hình.”
– Quan chức Ủy ban Thương mại Công bằng Nhật Bản
Cuộc điều tra là phần mở rộng của rà soát năm 2023 về phân phối tin tức trên internet
Nhật Bản dự kiến triển khai đợt rà soát mới như một bước nối tiếp cuộc điều tra năm 2023 về hợp đồng phân phối tin tức của các công ty IT lớn và rủi ro điều khoản bất lợi cho nhà xuất bản.
Các công cụ tìm kiếm chạy bằng AI có thể hiểu câu hỏi theo hội thoại và trả lời trực tiếp bằng đoạn tóm tắt. Tuy nhiên, khi tóm tắt này dựa nhiều vào bài báo, doanh thu quảng cáo của báo chí có thể bị ảnh hưởng do lượt truy cập giảm.
Trước đó, cơ quan giám sát đã cảnh báo việc thay đổi hợp đồng theo hướng một phía, làm giảm đáng kể khoản chi trả cho nhà xuất bản đối với bài viết, có thể vi phạm luật chống độc quyền. Trong bối cảnh đó, đợt điều tra mới được mô tả là tiếp nối hướng tiếp cận năm 2023.
Thông tin liên quan về việc “tiến hành” cuộc điều tra được chia sẻ tại bài đăng trên X.
AI hội thoại và dịch vụ trả lời trực tiếp cũng bị xem là một phần của vấn đề
Ngoài công cụ tìm kiếm, các nhà vận hành AI hội thoại cũng bị nhắc đến do nguy cơ dùng nội dung tin tức trong câu trả lời mà không có sự cho phép, làm gia tăng tranh chấp bản quyền và cạnh tranh.
Nội dung đề cập đến các nhà cung cấp như OpenAI (vận hành ChatGPT) và Perplexity AI Inc. Bối cảnh đi kèm là các vụ kiện và phản đối tại Nhật liên quan một dịch vụ AI hội thoại, trong đó các tổ chức tin tức cho rằng có dấu hiệu xâm phạm bản quyền và sử dụng bài báo không được phép.
EU và Anh tăng cường giám sát Big Tech liên quan nội dung nhà xuất bản và AI tạo sinh
EU và Anh đang siết quy định với các công ty công nghệ Mỹ, tập trung vào việc dùng nội dung nhà xuất bản để huấn luyện và vận hành tính năng AI, cũng như các cơ chế bồi hoàn và quyền “opt-out” của bên sở hữu nội dung.
Ủy ban Châu Âu đã mở điều tra chống độc quyền chính thức về việc Google dùng nội dung nhà xuất bản và YouTube để huấn luyện hệ thống AI tạo sinh, bao gồm AI Overviews và Gemini. Nội dung điều tra xem xét khả năng thu thập dữ liệu mà không bồi hoàn phù hợp hoặc thiếu cơ chế cho phép từ chối (“opt-out”).
Song song, EU và các cơ quan quốc gia tiếp tục áp dụng chế tài và giám sát trong các mảng liên quan. Ở Anh, CMA tạm thời trao cho mảng quảng cáo của Google trạng thái “Strategic Market Status” (SMS), qua đó có thể dẫn đến cơ chế giám sát chặt hơn vào năm 2026.
Ở chiều ngược lại, Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) cáo buộc các cơ quan quản lý Châu Âu theo đuổi “một chuỗi kiện tụng, thuế, tiền phạt và chỉ thị mang tính phân biệt đối xử và quấy rối” nhằm vào nhà cung cấp dịch vụ Mỹ, đồng thời cảnh báo có thể áp phí và hạn chế nếu xu hướng tiếp diễn.
Những câu hỏi thường gặp
Nhật Bản đang điều tra điều gì về AI Search?
Cơ quan chống độc quyền của Nhật Bản dự kiến điều tra việc công cụ tìm kiếm dùng AI tạo sinh hiển thị câu trả lời tóm tắt từ bài viết báo chí mà không được phép, và liệu điều đó có thể bị coi là lạm dụng vị thế thống lĩnh theo luật chống độc quyền.
Vì sao tóm tắt AI có thể làm giảm doanh thu của báo chí?
Khi AI trả lời trực tiếp trên trang kết quả, người dùng có thể không nhấp vào trang nguồn. Điều này làm giảm lượt truy cập, trong khi nhiều cơ quan báo chí phụ thuộc vào quảng cáo hiển thị trên website để tạo doanh thu.
Cuộc điều tra của Nhật có liên quan gì đến rà soát năm 2023?
Đợt rà soát mới được mô tả là phần mở rộng của điều tra năm 2023 về hợp đồng phân phối tin tức trên internet, trong đó cơ quan quản lý từng cảnh báo các thay đổi điều khoản một phía làm giảm chi trả cho nhà xuất bản có thể vi phạm luật chống độc quyền.
Những khu vực nào khác cũng đang tăng giám sát AI của Big Tech?
EU và Anh đã tăng cường điều tra và giám sát. EU xem xét cách Google sử dụng nội dung nhà xuất bản và YouTube để huấn luyện AI tạo sinh và các cơ chế bồi hoàn hoặc “opt-out”, còn Anh hướng tới giám sát chặt hơn thông qua trạng thái SMS cho mảng quảng cáo.