Trung Quốc chặn dòng tiền mới vào quỹ bạc “thuần bạc” duy nhất sau khi giá quỹ bị đẩy lên quá xa so với giá trị tài sản cơ sở, làm rủi ro giảm mạnh tăng vọt.
Động thái này nhằm hạ nhiệt làn sóng đầu cơ từ nhà đầu tư cá nhân, khi chênh lệch giá (premium) giữa giá giao dịch của quỹ và giá trị tài sản ròng tăng bất thường, trong bối cảnh dòng tiền đổ mạnh vào kim loại quý cuối năm.
- Quỹ UBS SDIC Silver Futures Fund LOF dừng nhận đăng ký mới với hạng C do premium tăng cực cao.
- Giao dịch bán lẻ và “hướng dẫn” trên mạng xã hội làm nhu cầu bùng nổ, đẩy rủi ro cho người mua tăng mạnh.
- Nguồn cung thắt chặt và thanh khoản bạc mỏng hơn vàng khiến biến động giá bạc dễ trở nên dữ dội.
Trung Quốc dừng nhận tiền mới vào hạng C của quỹ bạc UBS SDIC để giảm rủi ro premium
PBOC cho biết quỹ UBS SDIC Silver Futures Fund LOF sẽ ngừng nhận đăng ký mới đối với chứng chỉ quỹ hạng C từ thứ Hai, sau khi giá quỹ tăng nóng và tách xa giá trị tài sản cơ sở.
Quyết định được công bố vào thứ Sáu, sau nhiều lần cảnh báo rủi ro nhưng không làm giảm được nhu cầu mua, vốn được thúc đẩy bởi giao dịch theo xu hướng trên mạng xã hội. Công ty quản lý quỹ cho biết mức tăng không còn ổn định và cảnh báo nếu giá đảo chiều, thua lỗ có thể đến rất nhanh.
Đà tăng nóng diễn ra trong bối cảnh Trung Quốc chứng kiến làn sóng đổ tiền mạnh vào kim loại quý gần cuối năm. Bạc, vàng và bạch kim đều tiến sát các vùng giá cao kỷ lục. Với ít lựa chọn đầu tư nội địa, dòng tiền bán lẻ bị “dồn kênh” vào một số ít sản phẩm niêm yết, khiến biến động càng lớn.
Giá thị trường của quỹ bạc đã tăng lên mức cao hơn trên 60% so với giá trị tài sản cơ sở, là các hợp đồng tương lai bạc giao dịch tại Sở Giao dịch Hàng hóa Tương lai Thượng Hải. Nhà quản lý quỹ nhấn mạnh mức chênh lệch này khiến người mua đối mặt rủi ro giảm sâu nếu premium co lại.
Nhà đầu tư cá nhân và hướng dẫn trên mạng xã hội đã thổi bùng premium của quỹ bạc
Premium tăng cực đoan chủ yếu đến từ dòng tiền bán lẻ, được khuếch đại bởi nội dung hướng dẫn giao dịch trên mạng xã hội, khiến cầu mua quỹ tăng nhanh hơn nhiều so với khả năng phản ánh đúng giá trị tài sản cơ sở.
Trung Quốc là nước tiêu thụ bạc lớn nhất thế giới, nhưng bạc lâu nay thường được xem như đầu vào công nghiệp hơn là tài sản đầu tư. Nhận thức này thay đổi trong năm nay khi giá bạc trên thị trường toàn cầu tăng khoảng 150%.
Mạng xã hội góp phần đẩy nhanh làn sóng. Các bài đăng trên Xiaohongshu (Rednote) lan truyền các “hướng dẫn từng bước” về cách tận dụng chênh lệch giá giữa đơn vị quỹ giao dịch trên sàn và phần chứng chỉ/quyền mua bán qua kênh khác, kích hoạt hành vi đuổi giá theo đám đông.
Dòng tiền đổ vào mạnh đến mức trong 3 phiên liên tiếp, quỹ chạm biên độ tăng tối đa 10%/ngày. Đến thứ Năm, UBS SDIC Fund Management Co. hạ hạn mức đăng ký hạng C xuống 100 nhân dân tệ từ 500 nhân dân tệ (xấp xỉ 14,26 USD). Sau đó, giá quỹ quay đầu giảm đúng bằng biên độ giới hạn trong ngày.
Dù đã giảm, premium vẫn ở mức cao. Chênh lệch thu hẹp xuống 44% nhưng vẫn vượt xa mức 7% ghi nhận đầu tháng 12. Tới thứ Sáu, công ty quản lý thông báo đóng hoàn toàn đăng ký mới với hạng C và đồng thời hạ trần đăng ký hạng A xuống 100 nhân dân tệ, có hiệu lực từ thứ Hai.
Công ty cho biết các biện pháp trước đó không đủ làm “hạ nhiệt” nhu cầu và mô tả diễn biến giá là “không bền vững”. Hiện tượng đầu cơ tương tự từng xuất hiện ở các quỹ LOF, loại quỹ mở niêm yết có thể giao dịch như cổ phiếu nhưng cũng có thể mua trực tiếp qua công ty quản lý quỹ.
Nguồn cung thắt chặt và áp lực chính sách toàn cầu đang hỗ trợ xu hướng tăng của bạc
Giá bạc tăng còn được hậu thuẫn bởi cung-cầu và bối cảnh vĩ mô, trong đó nguồn cung hạn chế và nhu cầu phòng hộ/đầu tư gia tăng khiến biến động dễ mở rộng.
Không chỉ quỹ này, nhiều LOF khác cũng tăng mạnh trong tuần khi giá kim loại đi lên. Quỹ bạc UBS SDIC tăng 187% từ đầu năm, trong khi hợp đồng tương lai bạc niêm yết tại Thượng Hải tăng khoảng 145%. Chênh lệch này đã thu hẹp rõ rệt sau thứ Tư khi các hạn chế bắt đầu phát huy tác dụng.
Vàng được nhắc đến như tâm điểm của năm 2025 khi nhà đầu tư và ngân hàng trung ương tìm kiếm kênh phòng hộ trước bất định kinh tế dưới cách tiếp cận chính sách của Tổng thống Mỹ Donald Trump, người trở lại Nhà Trắng trong năm nay. Bạc đi theo sau, vừa nhờ nhu cầu đầu tư vừa chịu sức ép nguồn cung.
Đến đầu tháng 12, bạc tăng 100% còn vàng tăng 60%. Nhà đầu tư mua cả hai để phòng ngừa lạm phát, suy yếu tiền tệ và căng thẳng chính trị. Khác với vàng, bạc còn là vật liệu đầu vào cho sản xuất, được dùng trong điện tử, thiết bị năng lượng tái tạo và nhiều sản phẩm công nghiệp khác.
Tồn kho ở mức gần thấp kỷ lục, làm tăng rủi ro thiếu hụt có thể tác động nhiều ngành. Nhu cầu thường biến động theo sản lượng nhà máy, lãi suất và chính sách năng lượng. Khi tăng trưởng cải thiện, người mua công nghiệp có thể đẩy giá lên; khi lo ngại suy thoái tăng, nhà đầu tư lại đóng vai trò nâng đỡ.
Thanh khoản bạc nhỏ hơn vàng khiến rủi ro biến động và “đứt gãy” giá tăng cao
Thị trường bạc có quy mô và thanh khoản thấp hơn nhiều so với vàng, nên khi dòng tiền bán lẻ tăng đột biến, giá có thể bị đẩy lệch mạnh và đảo chiều nhanh hơn.
Thanh khoản là điểm làm rủi ro tăng. Bạc là thị trường nhỏ hơn vàng, giá trị giao dịch mỗi ngày mỏng hơn và lượng tồn kho sẵn có cũng chặt hơn. Lượng bạc lưu trữ tại London được định giá chỉ dưới 50 tỷ USD, trong khi vàng lưu trữ tại đây trị giá khoảng 1,2 nghìn tỷ USD.
Trong lượng vàng đó, khoảng 700 tỷ USD thuộc các ngân hàng trung ương gửi tại Ngân hàng Anh và có thể được cho vay trong giai đoạn căng thẳng, tạo một dạng “bộ đệm” thanh khoản. Với bạc, không có cơ chế hậu thuẫn tương tự, khiến cú sốc cung-cầu dễ tạo biến động lớn hơn.
Trong bối cảnh đó, Trung Quốc trở thành điểm nóng của sự mất cân bằng khi nhu cầu bán lẻ gặp nguồn cung hạn chế, còn các kênh đầu tư nội địa lại không quá đa dạng. Việc tạm đóng đăng ký mới là biện pháp nhằm hạn chế người mua mới chịu rủi ro khi premium co lại.
Những câu hỏi thường gặp
Vì sao Trung Quốc chặn đăng ký mới vào quỹ bạc hạng C?
Vì giá quỹ bị đẩy lên quá cao so với giá trị tài sản cơ sở, làm premium tăng mạnh và rủi ro giảm giá cho người mua mới trở nên lớn. Nhà quản lý cho rằng diễn biến này không bền vững và có thể đảo chiều nhanh.
Premium của quỹ bạc là gì và vì sao nguy hiểm?
Premium là mức giá thị trường của quỹ cao hơn giá trị tài sản ròng/giá trị tài sản cơ sở mà quỹ nắm giữ. Khi premium quá lớn, chỉ cần nhu cầu giảm hoặc các biện pháp hạn chế dòng tiền xuất hiện, premium có thể co lại nhanh và gây lỗ dù giá bạc không giảm tương ứng.
Quỹ UBS SDIC Silver Futures Fund LOF nắm giữ tài sản gì?
Quỹ theo dõi bạc thông qua các hợp đồng tương lai bạc giao dịch trên Sở Giao dịch Hàng hóa Tương lai Thượng Hải. Do đó, giá trị tài sản cơ sở gắn với thị trường hợp đồng tương lai, trong khi giá quỹ trên sàn có thể biến động theo cung-cầu nhà đầu tư.
Vì sao mạng xã hội có thể làm giá quỹ lệch xa giá trị thật?
Mạng xã hội có thể khuếch đại tâm lý FOMO và lan truyền chiến lược giao dịch nhằm tận dụng chênh lệch giá giữa các hình thức giao dịch của quỹ. Khi nhiều người cùng làm theo, dòng tiền đổ dồn vào một sản phẩm hạn chế sẽ khiến giá bị đẩy lệch nhanh.
Vì sao bạc biến động mạnh hơn vàng?
Quy mô và thanh khoản thị trường bạc nhỏ hơn vàng, trong khi bạc vừa là tài sản đầu tư vừa là đầu vào công nghiệp. Khi tồn kho thấp và dòng tiền đầu cơ tăng, giá bạc thường dao động mạnh hơn và nhạy với các cú sốc cung-cầu.