Hồ sơ tài chính quý mới nhất của Google cho thấy các khoản “tiền phạt của Ủy ban châu Âu” đã trở thành một khoản chi phí thường lệ, với tổng cộng 10,5 tỷ USD tính đến ngày 30/09.
Diễn biến này phản ánh cách EU đang tăng cường thực thi luật cạnh tranh và nội dung số với các hãng công nghệ Mỹ, khiến tiền phạt ngày càng mang tính hệ thống, đồng thời làm bùng lên căng thẳng chính sách giữa Brussels và Washington.
- Google ghi nhận tiền phạt EU như một khoản chi phí tiêu chuẩn, tổng 10,5 tỷ USD đến 30/09.
- Năm 2024, tiền phạt EU thu từ công ty công nghệ Mỹ (3,8 tỷ EUR) vượt tổng thuế thu nhập của các công ty công nghệ châu Âu niêm yết (3,2 tỷ EUR).
- DSA và DMA mở rộng phạm vi trừng phạt và tạo thêm xung đột chính trị EU–Mỹ, với rủi ro phạt tới 20% doanh thu toàn cầu nếu tái phạm.
Tiền phạt EU đã trở thành chi phí vận hành thường xuyên của Google
Google hiện theo dõi “tiền phạt của Ủy ban châu Âu” như một khoản chi phí tiêu chuẩn, cho thấy mức độ thường xuyên và quy mô của chế tài EU đối với Big Tech.
Trong hồ sơ tài chính quý gần nhất, Google ghi nhận tổng chi phí liên quan đến tiền phạt của EU đạt 10,5 tỷ USD tính đến ngày 30/09. Việc đưa hạng mục này vào nhóm chi phí thông lệ phản ánh các chế tài đã chuyển từ sự kiện “bất thường” thành yếu tố lặp lại trong hoạt động của các hãng công nghệ Mỹ tại châu Âu.
Bức tranh rộng hơn cũng cho thấy tiền phạt có thể đã trở thành một dòng thu đáng kể với EU. Năm 2024, các công ty công nghệ đại chúng có trụ sở tại châu Âu nộp 3,2 tỷ EUR thuế thu nhập, trong khi cơ quan quản lý thu 3,8 tỷ EUR tiền phạt từ các công ty công nghệ Mỹ. Nghĩa là riêng tiền phạt đã vượt tổng đóng góp thuế của các doanh nghiệp công nghệ châu Âu niêm yết.
Các quan chức trong khối thừa nhận riêng tư rằng nếu SAP chuyển hoạt động sang Mỹ, gần một nửa cơ sở thuế này có thể biến mất. Trong kịch bản đó, tiền phạt từ thực thi quy định với các “ông lớn” công nghệ nước ngoài sẽ càng nổi lên như một nguồn thu tăng trưởng của EU.
EU chồng nhiều lớp tiền phạt lên Google ở quảng cáo, Android và AI
EU đã xử phạt Google trên nhiều mặt trận, từ chuỗi cung ứng quảng cáo, hành vi trên Android đến nghi vấn dùng nội dung nhà xuất bản để huấn luyện AI mà không trả thù lao phù hợp.
Ủy ban châu Âu từng phạt Google 2,95 tỷ EUR vì các hành vi lạm dụng trong mảng adtech, liên quan đến tự ưu tiên và xung đột lợi ích trong chuỗi cung ứng quảng cáo. Cơ quan quản lý yêu cầu công ty dừng việc ưu ái dịch vụ quảng cáo của chính mình và điều chỉnh cách vận hành các phiên đấu giá cũng như công cụ phân phối vị trí quảng cáo tại châu Âu.
Các phán quyết trước đó tập trung vào vị thế thống trị di động. Ủy ban châu Âu đã phạt 4,34 tỷ EUR về các thực hành Android bị coi là bất hợp pháp, trong đó nhà sản xuất thiết bị bị buộc cài sẵn Google Search và Chrome. Theo cơ quan chức năng, các thỏa thuận này khóa chặt đối thủ ngay cả trước khi người dùng bật điện thoại lần đầu.
Đến tháng 12/2025, cơ quan quản lý mở điều tra mới về việc Google có sử dụng nội dung của nhà xuất bản và tài liệu trên YouTube để huấn luyện AI Overviews mà không trả phí công bằng hay không. Trọng tâm là liệu hành vi đó có gây hại cho đối thủ trong khi tăng lợi thế cho sản phẩm AI của Google trong EU.
DSA khiến tranh chấp EU–Mỹ leo thang về quản trị nền tảng
Luật Dịch vụ Số (DSA) của EU làm tăng đối đầu chính trị khi Mỹ cáo buộc EU nhắm mục tiêu vào doanh nghiệp Mỹ thông qua cơ chế thực thi và tiền phạt.
Tổng thống Donald Trump cáo buộc Brussels nhắm vào các công ty Mỹ trong khi để doanh nghiệp châu Âu hoạt động tự do tại Mỹ, đồng thời cảnh báo có thể trả đũa nếu việc thực thi tiếp diễn. Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết trong tuần này họ sẽ từ chối cấp thị thực cho một cựu ủy viên châu Âu và bốn người khác, nói rằng họ “đã thúc đẩy các đợt trấn áp kiểm duyệt bởi các quốc gia nước ngoài, trong mỗi trường hợp đều nhắm vào các diễn giả Mỹ và các công ty Mỹ”.
Căng thẳng tăng sau khi DSA được triển khai, bộ quy tắc quản trị nội dung trên nền tảng mạng xã hội, theo thông báo của Ủy ban châu Âu tại thông báo về DSA.
Sau đó, Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ cáo buộc EU và một số quốc gia thành viên thúc đẩy các vụ kiện, thuế, tiền phạt và chỉ thị “mang tính phân biệt đối xử và quấy nhiễu” đối với nhà cung cấp dịch vụ Mỹ, trong khi các công ty như Accenture, DHL, Siemens và Spotify hoạt động tại Mỹ mà không gặp rào cản tương tự.
DMA mở rộng chế tài cạnh tranh với nhóm “gatekeeper” và mức phạt có thể tới 20% doanh thu toàn cầu
Luật Thị trường Số (DMA) đặt các “gatekeeper” vào khuôn khổ cạnh tranh mới, kèm các án phạt lớn và cảnh báo tăng nặng nếu tái phạm.
Bên cạnh DSA, DMA hiện điều chỉnh cạnh tranh số tại EU. Bảy “gatekeeper” thuộc phạm vi gồm Alphabet, Amazon, Apple, ByteDance, Microsoft, Meta và Booking.com. Các quy định này tập trung vào hành vi độc quyền nền tảng, ràng buộc cài đặt mặc định, và khả năng lựa chọn dịch vụ của người dùng.
Nội dung thực thi được mô tả là nghiêm ngặt: cấm ép buộc sử dụng dịch vụ cài sẵn, yêu cầu Apple cung cấp lựa chọn App store mở, và đặt ra nghĩa vụ về khả năng tương tác nhắn tin. Apple bị phạt 500 triệu EUR vào tháng 04 vì chặn thanh toán thay thế, còn Meta bị phạt 200 triệu EUR vì vi phạm liên quan đến sử dụng dữ liệu gắn với Facebook và Instagram.
Nền tảng X của Elon Musk nhận án phạt đầu tiên theo DSA vào ngày 05/12, tổng 120 triệu EUR (khoảng 140 triệu USD), do các thực hành thiết kế liên quan hệ thống dấu tick xanh và cáo buộc cản trở nhà nghiên cứu truy cập dữ liệu công khai, theo phía EU.
Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cảnh báo các vi phạm lặp lại của các công ty này sẽ dẫn tới mức phạt có thể lên tới 20% doanh thu toàn cầu. Điều này nâng rủi ro tuân thủ từ “chi phí pháp lý” lên mức có thể tác động trực tiếp đến chiến lược sản phẩm, phân phối và kiếm tiền tại thị trường EU.
Những câu hỏi thường gặp
Vì sao Google coi “tiền phạt của Ủy ban châu Âu” là chi phí tiêu chuẩn?
Vì tiền phạt và chế tài từ EU đã diễn ra lặp lại và có quy mô lớn qua nhiều vụ việc (quảng cáo, Android, AI), khiến doanh nghiệp phải theo dõi như một khoản chi phí vận hành thường xuyên thay vì chi phí bất thường.
Năm 2024, tiền phạt EU thu từ công ty công nghệ Mỹ lớn đến mức nào so với thuế của công ty công nghệ châu Âu?
Năm 2024, các công ty công nghệ đại chúng ở châu Âu nộp 3,2 tỷ EUR thuế thu nhập, trong khi EU thu 3,8 tỷ EUR tiền phạt từ các công ty công nghệ Mỹ, tức tiền phạt còn lớn hơn tổng thuế trong nhóm so sánh này.
DMA áp dụng cho những “gatekeeper” nào?
DMA áp dụng cho 7 gatekeeper: Alphabet, Amazon, Apple, ByteDance, Microsoft, Meta và Booking.com.
Mức phạt tối đa có thể lên tới bao nhiêu nếu tái phạm theo cảnh báo của EU?
Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cảnh báo các vi phạm lặp lại có thể dẫn tới mức phạt lên tới 20% doanh thu toàn cầu.