Doanh số Toyota tại Trung Quốc giảm 12% trong tháng 11 sau khi trợ cấp đổi xe kết thúc, kéo theo sụt giảm cả doanh số và sản lượng toàn cầu.
Động thái Bắc Kinh dừng các ưu đãi từng kích cầu xe điện và xe tiết kiệm nhiên liệu đã làm lưu lượng khách tại đại lý yếu đi nhanh. Trong bối cảnh chính sách thay đổi và căng thẳng thương mại gia tăng, các hãng xe phải cân bằng mục tiêu dài hạn với cú sốc nhu cầu ngắn hạn.
- Toyota ghi nhận doanh số toàn cầu tháng 11 giảm 1,9% và sản lượng giảm 3,4% so với cùng kỳ.
- Trung Quốc là điểm rơi lớn nhất khi doanh số Toyota và Lexus giảm 12% sau khi trợ cấp đổi xe cạn ngân sách.
- Chính sách tại EU và Mỹ thêm bất định, làm rủi ro thương mại và định hướng công nghệ trở nên khó đoán.
Doanh số và sản lượng Toyota tháng 11 cùng suy yếu
Trong tháng 11, Toyota chứng kiến cả doanh số và sản lượng toàn cầu giảm so với cùng kỳ năm trước, phản ánh nhu cầu hạ nhiệt và cú sốc chính sách tại các thị trường chủ chốt.
Toyota cho biết doanh số toàn cầu giảm 1,9% xuống 965.919 xe. Số liệu này bao gồm cả lượng giao xe từ Daihatsu và Hino Motors, cũng giảm theo. Ở chiều cung, sản lượng toàn cầu giảm 3,4% còn 934.001 xe. Doanh nghiệp công bố dữ liệu vào thứ Năm trong bối cảnh toàn ngành ô tô chịu áp lực vì tranh chấp thương mại, quy định thay đổi liên tục và tín hiệu kinh tế trái chiều.
Đợt suy giảm xuất hiện khi các hãng xe phải xử lý đồng thời hai bài toán: nhu cầu dài hạn (điện hóa, tối ưu chi phí, chuỗi cung ứng) và cú sốc ngắn hạn từ chính sách trợ cấp. Toyota mô tả nhu cầu toàn cầu “hạ nhiệt” sau khi Trung Quốc chấm dứt các khoản hỗ trợ từng thúc đẩy doanh số xe điện và xe tiết kiệm nhiên liệu, khiến sức mua giảm nhanh.
Trung Quốc dẫn đầu đà giảm khi trợ cấp đổi xe kết thúc
Trung Quốc là thị trường gây tác động mạnh nhất trong tháng 11, khi doanh số Toyota và Lexus giảm hai chữ số do trợ cấp đổi xe tại các đô thị lớn kết thúc.
Toyota cho biết doanh số Toyota và Lexus tại Trung Quốc trong tháng 11 giảm 12%. Nguyên nhân trực tiếp là trợ cấp đổi xe ở các thành phố lớn đã hết hiệu lực do nguồn tài trợ cạn kiệt. Khi ưu đãi rút đi, lượng mua mới giảm và tác động lan sang các chỉ tiêu toàn cầu.
Thời điểm này cũng trùng với căng thẳng chính trị gia tăng giữa Trung Quốc và Nhật Bản. Trong tháng 11, Thủ tướng Sanae Takaichi đưa ra các bình luận về Đài Loan khiến giới chức Trung Quốc phản ứng. Sau đó, Trung Quốc cảnh báo công dân hạn chế đi du lịch Nhật Bản. Dù Toyota không quy các con số trực tiếp cho yếu tố chính trị, bối cảnh này làm rủi ro thị trường và tâm lý tiêu dùng khó lường hơn.
Sản xuất phân hóa theo khu vực và Trung Quốc kéo lùi tổng thể
Sản xuất của Toyota tăng tại Thái Lan và Mỹ nhưng giảm mạnh ở Trung Quốc, Nhật Bản và Anh, khiến tổng sản lượng toàn cầu tháng 11 vẫn đi xuống.
Toyota sản xuất nhiều hơn 15% tại Thái Lan trong tháng 11. Tại Mỹ, sản lượng cũng tăng 9%. Tuy nhiên, các mức tăng này không bù nổi đà giảm ở các điểm khác của chuỗi cung ứng và cụm sản xuất chủ lực.
Ở chiều ngược lại, sản xuất tại Trung Quốc giảm 14% theo báo cáo của Toyota, trong khi sản lượng tại Nhật Bản giảm 9,7% và tại Vương quốc Anh giảm 7,9%. Toyota gắn diễn biến này với thay đổi trợ cấp và nhu cầu yếu hơn, tác động đồng thời lên thị trường châu Á và châu Âu. Chi tiết được công bố tại trang quan hệ nhà đầu tư của hãng: tài chính và kết quả hoạt động.
Chính sách tại EU thay đổi có thể tác động cạnh tranh xe điện và hybrid
EU điều chỉnh định hướng với động cơ đốt trong, tạo thêm dư địa cho hãng xe cân bằng giữa xe pin thuần điện và hybrid, đồng thời có thể mở thêm cơ hội cho thương hiệu xe điện Trung Quốc.
Trong tháng này, quan chức EU đã “lùi” lại một lệnh cấm hiệu lực với động cơ đốt trong. Diễn biến này cho phép các hãng xe truyền thống co giãn lộ trình mở rộng xe pin song song với hybrid. Toyota vốn đặt cược vào công nghệ xăng-điện từ sớm, nên về mặt chiến lược có thể ít bị sốc hơn một số đối thủ.
Tuy vậy, thay đổi chính sách cũng có thể vô tình tạo khoảng trống để các thương hiệu xe điện Trung Quốc mở rộng hiện diện tại châu Âu, khi khuôn khổ quy định bớt cứng nhắc và người tiêu dùng có thêm lựa chọn. Với thị trường châu Âu ngày càng nhạy về giá, cuộc cạnh tranh có thể chuyển từ “đúng công nghệ” sang “tối ưu chi phí và chuỗi cung ứng”.
Sức ép thương mại tại Mỹ tăng khi Nhà Trắng cân nhắc thuế quan
Toyota đối mặt rủi ro chính sách tại Mỹ khi Tổng thống Donald Trump đưa hãng vào tầm ngắm liên quan thuế quan xe nhập khẩu và phụ tùng.
Áp lực chính trị tại Mỹ gia tăng khi Tổng thống Donald Trump chuẩn bị các mức thuế mới đối với xe và phụ tùng nhập khẩu. Điều này có thể làm biến động chi phí chuỗi cung ứng và giá bán, đặc biệt với các cấu phần có nguồn gốc xuyên biên giới.
Trong tháng này, ông Trump nói đang mở một hướng để các mẫu xe nhỏ “kei” của châu Á có thể được sản xuất và bán tại Mỹ, dù hiện chưa đáp ứng quy định an toàn liên bang. Ông nói: “Chúng tôi đang tìm cách để điều đó xảy ra.”
Gần đây hơn, Toyota cho biết sẽ xuất khẩu ba mẫu xe sản xuất tại Mỹ sang Nhật Bản. Động thái này diễn ra sau các tín hiệu từ Nhà Trắng và nhằm giảm ma sát thương mại với Washington bằng cách thể hiện dòng chảy thương mại hai chiều.
“Chúng tôi đang tìm cách để điều đó xảy ra.”
– Donald Trump, Tổng thống Mỹ
Đối thủ của Toyota cũng chật vật tại Trung Quốc khi thương hiệu nội địa lên nhanh
Nhiều hãng xe Nhật chịu áp lực tương tự tại Trung Quốc, trong khi một số nhà sản xuất khác lại tăng sản lượng nhờ mẫu xe điện mới và nhu cầu đổi gu sang thương hiệu nội địa.
Honda chịu tác động nặng trong tháng 11 do Trung Quốc và tình trạng thiếu chip kéo dài, gắn với một tranh chấp chính trị giữa Trung Quốc và Hà Lan liên quan một nhà cung cấp bán dẫn lớn. Doanh số toàn cầu của Honda giảm 15% còn 273.681 xe; riêng Trung Quốc giảm 34%. Honda đã ghi nhận giảm tại Trung Quốc 22 tháng liên tiếp. Sản lượng ở Bắc Mỹ giảm 61% vì thiếu chip, buộc đóng cửa nhà máy tạm thời tại Nhật Bản và Trung Quốc trong kỳ nghỉ cuối năm.
Nissan cho kết quả khác: sản lượng toàn cầu giảm 4,2% còn 257.008 xe, nhưng sản lượng tại Trung Quốc tăng 22%. Nissan cho biết tăng trưởng đến từ các mẫu xe điện mới ra mắt đầu năm, gồm N6 và N7. Dù vậy, doanh số toàn cầu của hãng vẫn giảm 4,9% trong tháng 11.
Thị trường Trung Quốc cũng cho thấy thị hiếu đổi nhanh. Huawei Technologies có mẫu sedan siêu sang Maextro S800 vượt lên trước các đối thủ ngoại. Mẫu xe này đang bán chạy hơn Porsche Panamera và Mercedes-Benz S-Class trong nhóm xe có giá trên 100.000 USD. Theo ECC Intelligence, kể từ khi ra mắt vào tháng 5, doanh số Maextro vượt tất cả đối thủ vào tháng 9; đến tháng 11, lượng giao vượt tổng doanh số của Panamera và BMW 7 Series cộng lại.
Những câu hỏi thường gặp
Tại sao doanh số Toyota ở Trung Quốc giảm mạnh trong tháng 11?
Toyota cho biết doanh số Toyota và Lexus tại Trung Quốc giảm 12% do trợ cấp đổi xe tại các thành phố lớn kết thúc khi nguồn ngân sách cạn, làm nhu cầu hạ nhiệt nhanh.
Doanh số và sản lượng toàn cầu của Toyota tháng 11 biến động ra sao?
Doanh số toàn cầu giảm 1,9% xuống 965.919 xe, còn sản lượng toàn cầu giảm 3,4% xuống 934.001 xe, theo số liệu Toyota công bố.
Khu vực nào tăng sản lượng nhưng không đủ bù sụt giảm của Toyota?
Thái Lan tăng 15% và Mỹ tăng 9% về sản lượng trong tháng 11, nhưng bị triệt tiêu bởi mức giảm ở Trung Quốc, Nhật Bản và Vương quốc Anh.
Chính sách tại EU có thể ảnh hưởng gì đến cạnh tranh xe điện?
EU điều chỉnh lại một hướng “cấm” động cơ đốt trong, giúp hãng xe linh hoạt mở rộng xe pin song song với hybrid; đồng thời có thể tạo thêm không gian để thương hiệu xe điện Trung Quốc cạnh tranh tại châu Âu.
Những hãng xe Nhật khác chịu tác động như thế nào tại Trung Quốc?
Honda ghi nhận doanh số toàn cầu giảm 15% và riêng Trung Quốc giảm 34%, trong khi Nissan có sản lượng tại Trung Quốc tăng 22% nhờ các mẫu xe điện mới nhưng doanh số toàn cầu vẫn giảm 4,9% trong tháng 11.