Thâm hụt thương mại của Đức với Trung Quốc được dự báo lập kỷ lục trong năm 2025 khi nhập khẩu từ Trung Quốc tăng mạnh còn xuất khẩu của Đức sang Trung Quốc sụt giảm, làm khoảng cách ngày càng nới rộng.
Các dự báo mới cho thấy đà mất cân đối này không chỉ phản ánh cạnh tranh ngắn hạn, mà còn gắn với xu hướng dịch chuyển sản xuất và yếu tố cấu trúc của kinh tế Đức, qua đó có thể kích hoạt áp lực chính sách bảo hộ trong nước.
- Nhập khẩu từ Trung Quốc vào Đức dự kiến tăng, trong khi xuất khẩu của Đức sang Trung Quốc giảm, đẩy thâm hụt lên mức kỷ lục.
- Ngành ô tô, đặc biệt là xe điện, chịu áp lực cạnh tranh lớn và xu hướng “sản xuất tại Trung Quốc cho thị trường Trung Quốc” làm giảm xuất khẩu từ Đức.
- Rủi ro chính trị tăng khi sản xuất, chuỗi cung ứng và R&D dịch chuyển, nhưng nguyên nhân cũng đến từ vấn đề cấu trúc như đầu tư công nghệ yếu và chi phí năng lượng cao.
Thâm hụt thương mại Đức – Trung có thể lập kỷ lục trong năm 2025
Dự báo năm 2025 cho thấy thâm hụt thương mại của Đức với Trung Quốc có thể đạt mức rộng nhất từng ghi nhận, do nhập khẩu tăng còn xuất khẩu giảm.
Theo các dự báo từ Germany Trade and Invest (GTAI), Trung Quốc tiếp tục là đối tác nhập khẩu lớn nhất của Đức. Tổng hàng hóa từ Trung Quốc sang Đức được kỳ vọng tăng 7,2% trong năm, đạt 168 tỷ euro.
Ở chiều ngược lại, xuất khẩu của Đức sang Trung Quốc được dự báo giảm 10% xuống 81 tỷ euro. Chênh lệch giữa hai chiều thương mại tương ứng tạo ra mức thâm hụt khoảng 87 tỷ euro, được mô tả là mức rộng nhất trong lịch sử theo dự báo này.
Năng lực cạnh tranh suy yếu kéo xuất khẩu ô tô đi xuống
Ngành ô tô Đức được dự báo giảm xuất khẩu toàn cầu trong năm 2025, và sự suy yếu năng lực cạnh tranh khiến việc đảo chiều xu hướng trở nên khó khăn trong ngắn hạn.
Holger Goerg, người phụ trách nghiên cứu thương mại quốc tế tại Kiel Institute for the World Economy, nhận định việc đảo chiều đà suy giảm sẽ không dễ trong thời gian tới, với vấn đề cốt lõi là năng lực cạnh tranh đang mờ nhạt dần. Ô tô, lĩnh vực từng được xem là “bất khả xâm phạm”, hiện chịu áp lực rõ rệt.
Theo dự báo của GTAI, xuất khẩu toàn cầu từ ngành công nghiệp ô tô Đức được kỳ vọng giảm 3,2% trong năm nay, phản ánh sự chững lại không chỉ ở một thị trường đơn lẻ mà mang tính hệ thống hơn đối với năng lực bán hàng ra nước ngoài.
Cạnh tranh xe điện từ Trung Quốc làm thu hẹp thị phần của Đức
Áp lực cạnh tranh mạnh nhất đến từ xe điện, khi các hãng Trung Quốc mở rộng nhanh ở châu Á và cả tại chính thị trường Trung Quốc, khiến các thương hiệu Đức bị ép biên.
Dữ liệu do Deutsche Bank trích dẫn cho thấy xuất khẩu ô tô của Đức sang Trung Quốc giảm khoảng 5% so với cùng kỳ năm trước trong bảy tháng đầu năm 2025. Ngân hàng xem đây là một yếu tố đáng kể góp phần làm thâm hụt thương mại phình to.
Diễn biến này cũng trùng với bối cảnh các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc đẩy mạnh bán hàng và gia tăng hiện diện khu vực, trong khi các thương hiệu lâu đời của Đức đối mặt cạnh tranh giá, tốc độ ra mẫu và chuỗi cung ứng pin.
“Sản xuất tại Trung Quốc cho Trung Quốc” làm giảm xuất khẩu từ Đức
Khi các tập đoàn Đức tăng sản xuất tại Trung Quốc để phục vụ thị trường nội địa, hàng xuất khẩu từ Đức sang Trung Quốc có xu hướng giảm, kéo theo dòng thương mại quay về châu Âu suy yếu.
Các hãng lớn, bao gồm Volkswagen, ngày càng triển khai mô hình “in China, for China”. Mô hình này được Bắc Kinh ủng hộ vì tăng tỷ lệ sản xuất nội địa, nhưng hệ quả là xe từng được xuất khẩu từ Đức có thể được thay thế bằng xe lắp ráp ngay trong Trung Quốc.
Holger Goerg cũng cho biết dòng vốn đầu tư trực tiếp từ Đức vào Trung Quốc hiện chủ yếu đến từ lợi nhuận tái đầu tư hơn là vốn mới. Thực tế này hàm ý doanh nghiệp đang mở rộng “dấu chân” tại chỗ thay vì tăng xuất khẩu hàng hóa từ trong nước.
“Tình trạng dư thừa công suất của Trung Quốc là một điều khá mới. Sẽ là diễn giải quá đơn giản nếu nói rằng tất cả là do cạnh tranh từ Trung Quốc và bỏ qua các vấn đề mang tính cấu trúc.”
– Holger Goerg, Trưởng nhóm nghiên cứu thương mại quốc tế, Kiel Institute for the World Economy
Rủi ro chính trị gia tăng khi chuỗi cung ứng và R&D dịch chuyển
Dịch chuyển sản xuất sang Trung Quốc có thể gây hệ lụy chính trị tại Đức khi ảnh hưởng việc làm, nguồn thu thuế và kéo theo vai trò nghiên cứu phát triển rời khỏi trong nước.
Jacob Gunter, nhà phân tích chính tại Mercator Institute for China Studies (Berlin), cảnh báo việc tái bố trí sản xuất có thể đe dọa việc làm và nguồn thu thuế ở Đức. Ông cho rằng điều này có thể tốt cho doanh nghiệp, nhưng không hẳn tốt cho châu Âu hay cho Đức.
Ông cũng lưu ý rằng khi chuỗi cung ứng di chuyển, các vai trò nghiên cứu và phát triển trước đây được giữ tại Đức có thể đi theo, làm tăng nguy cơ phản ứng tiêu cực trong công chúng.
Gunter cảnh báo rằng nếu tình hình tiếp tục xấu thêm trong vài năm, phản ứng ngược có thể xuất hiện và mức bán hàng của Trung Quốc vào Đức có thể sụt mạnh. Ông đã phát biểu điều này trong bài trả lời được đăng tải trên SCMP.
Tuy vậy, Holger Goerg phản biện rằng không nên quy toàn bộ khó khăn của Đức cho Trung Quốc. Ông cho rằng vấn đề đã tích tụ từ trước, trong đó có nhiều năm đầu tư công nghệ yếu và chi phí năng lượng cao kéo dài, gây sức ép lên nền công nghiệp trước cả khi căng thẳng thương mại hiện nay nổi lên.
Những câu hỏi thường gặp
Vì sao thâm hụt thương mại của Đức với Trung Quốc tăng mạnh trong năm 2025?
Do nhập khẩu từ Trung Quốc được dự báo tăng 7,2% lên 168 tỷ euro, trong khi xuất khẩu của Đức sang Trung Quốc dự báo giảm 10% xuống 81 tỷ euro, khiến khoảng cách hai chiều nới rộng.
Ngành nào của Đức chịu tác động rõ nhất từ cạnh tranh của Trung Quốc?
Ngành ô tô, đặc biệt là xe điện, chịu tác động lớn khi các hãng Trung Quốc cạnh tranh mạnh ở cả thị trường nội địa Trung Quốc và khu vực châu Á, làm suy giảm xuất khẩu và thị phần của các thương hiệu Đức.
Chiến lược “in China, for China” ảnh hưởng gì đến thương mại Đức – Trung?
Khi doanh nghiệp Đức sản xuất nhiều hơn tại Trung Quốc để bán trong Trung Quốc, một phần nhu cầu nhập xe từ Đức bị thay thế bằng sản phẩm sản xuất nội địa, làm giảm dòng xuất khẩu từ Đức sang Trung Quốc.
Rủi ro chính trị nào có thể phát sinh từ xu hướng dịch chuyển sản xuất?
Các nhà phân tích cảnh báo nguy cơ mất việc làm và giảm nguồn thu thuế ở Đức, đồng thời vai trò R&D có thể bị dịch chuyển theo chuỗi cung ứng, làm tăng rủi ro phản ứng ngược trong xã hội và chính sách.
Ngoài cạnh tranh từ Trung Quốc, yếu tố cấu trúc nào đang gây khó cho Đức?
Các yếu tố được nhắc đến gồm đầu tư vào công nghệ trong nhiều năm bị xem là yếu và chi phí năng lượng cao kéo dài, tạo sức ép lên năng lực cạnh tranh của ngành công nghiệp Đức.